[Update afvallen] Val jij niet af? Misschien heb je het te druk!
Probeer jij al een aantal weken of maanden om een paar kilootjes kwijt te spelen, maar lukt dat je maar niet? En heb je het daarnaast ook druk, druk, druk? Wel, misschien zit de oorzaak daar.
We moeten rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. De songtekst van Herman van Veen is actueler dan ooit. We zijn voortdurend in de weer, hollen van hot naar her, en bellen en surfen ons tussendoor ook nog eens suf. Multitasken is our middlename. Daar worden we moe van, want het vraagt veel energie om je telkens weer te focussen. Maar meer nog: volgens complementair gezondheidsbegeleidster en naturopaat Leen Steyaert, auteur van 'Stop de rush!', kan het ons ook dik maken. 'Overgewicht is bij vrouwen niet altijd te wijten aan hun genen, hun eetgedrag of een tekort aan beweging, de oorzaak ervan kan ook te vinden zijn in een verstoorde hormonenbalans.' En laat ons drukke leven daar nu net een grote invloed op hebben. Hoewel we er vaak van uitgaan dat multitasken iets typisch vrouwelijks is, blijkt ons lichaam eigenlijk helemaal niet gemaakt te zijn om voortdurend in de weer te zijn. Om goed te kunnen functioneren heeft ons lichaam juist evenwicht nodig. Leen Steyaert: 'Zeker als het om ons gewicht gaat, denken we vaak: we willen minder wegen, want dan worden we gezonder. Maar eigenlijk is het vaak net het omgekeerde. We moeten eerst gezond zijn vóór we kunnen afvallen.'
Gas geven én remmen
En dat gezond zijn begint met een goed functionerend zenuwstelsel, want dat blijkt een bepalende rol te spelen in hoe we onze energie verbruiken. Leen Steyaert: 'Ons zenuwstelsel bestaat uit twee delen: een actief - ons gaspedaal - en een passief - onze rem. Die twee moeten we in balans proberen te houden, omdat ze beide een heel andere invloed hebben op onze hormonen. Als we gas geven, dan ontwikkelt ons lichaam 'actieve' hormonen zoals cortisol en adrenaline. Remmen we af, dan produceert het meer kalmerende stoffen zoals serotonine.' Functioneer je steeds in overdrive, dan zal de adrenaline de bovenhand krijgen. Dat hormoon bereidde je in de oertijd voor op een vecht-of-vluchtreactie, wat nodig was om te kunnen overleven. Ons lichaam functioneert nog altijd zo. Als we stress ervaren, stijgt ons adrenalinepeil en wil ons lichaam onmiddellijk brandstof om aan het dreigende gevaar te kunnen ontkomen. Voor die brandstof heeft het de keuze uit twee opties: vet en suiker. Maar eigenlijk is dat geen keuze, want omdat suiker snel omgezet kan worden in energie, en vet voor een tragere, lang aanhouden-de energieaanvoer zorgt, zal de voorkeur altijd naar de eerste optie gaan.
Het probleem is weliswaar dat als je te veel suiker verbruikt, je lichaam ook veel insuline aanmaakt. Leen Steyaert: 'Een normale suikerspiegel golft zacht gedurende de hele dag. Maar eet je veel suiker, dan is je suikerspiegel de hele dag door onderhevig aan extreme suiker- pieken. En die worden onvermijdelijk gevolgd door een suikerdip: je krijgt weer zin in zoet, je kan niet stilzitten, bent rusteloos, kan je zelfs wat down voelen of je niet goed concentreren. En dus ga je opnieuw eten om dat tegen te gaan.'
Authentiek
En volgens de complementair gezondheidsbegeleidster maak je het jezelf zo goed als onmogelijk om gewicht te verliezen als je suiker- en/of insulinepeil voortdurend te hoog is. Typische voorbeelden daarvan zijn trouwens buikvet en cellulite op je dijen, maar ook verzuring. Voel jij je nadat je een kwartier in de zetel gezeten hebt vaak stram, dan kan dat een teken aan de wand zijn dat je te veel in stressmodus verkeert. En je bent heus niet alleen: driekwart van de bevolking leeft met extreme suikerpieken, de hele dag door. Leen Steyaert: 'Vaak raden diëtisten aan om om de twee à drie uur iets te eten, maar ik ben daar geen voorstander van, want zo ga je automatisch van de ene suikerdip naar de andere. Ik ben meer een voorstander van minder maaltijden op een dag, en alleen eten als je honger hebt. Zelfs af en toe vasten kan nuttig zijn. Laat gerust eens vijftien uur tussen je avondmaal en ontbijt, of las elke week een dag in waarop je alleen soep eet. Alleen zo krijgt je lichaam de kans om op vet- verbranding over te schakelen.'
Uiteraard speelt wat je eet ook een rol. Leen Steyaert: 'Bloedsuikerstabiliserende voeding is voeding met veel vezels uit groenten, wat fruit, een beetje vlees van goede kwaliteit, verse vis ... Een authentieke voeding eigenlijk, zo weinig mogelijk uit pakjes of kant-en-klaar. Daarnaast ben ik een voorstander van de tachtig-twintigregel. Als je voor tachtig procent gezond eet, maakt de overige twintig procent niet zoveel uit. De kans dat je last hebt van een drang naar zoet of cravings als je er een gezonde levensstijl opna houdt, is sowieso kleiner. Sta er maar eens bij stil. Je zal merken dat die doorgaans maar opduiken als je bijvoorbeeld moe, gestrest of kwaad bent.'
Een beetje bewegen
Wie op zijn lijn let, kan het best ook voor meer beweging gaan. Maar ook daar blijkt het een kwestie van goed te kiezen. Leen Steyaert: 'Omdat we al zo gestrest door het leven gaan, raad ik vrouwen af om extreem te sporten. We moeten meer bewegen, dat staat vast, maar door jezelf 's avonds na een drukke dag nog te gaan afbeulen in de fitness of door nog tien kilometer te gaan joggen, creëer je eigenlijk opnieuw stress in je lichaam, waardoor je zenuwstelsel nog meer uit balans kan raken. Zachtere bewegingsvormen zoals wandelen, yoga en pilates zijn volgens mij veel interessanter voor vrouwen, omdat ze je actieve zenuwstelsel kalmeren, waardoor de productie van hormonen zoals adrenaline en cortisol kan regulariseren. Doordat vrouwen in het verleden zolang onderdrukt werden, zijn we ons op alle vlakken gaan meten met mannen, maar we zijn geen mannen. Zo hebben we bijvoorbeeld andere spieren dan hen, ze zijn korter. Mannen moesten in de oertijd lang, uren aan één stuk kunnen lopen. Voor vrouwen was een halfuurtje kunnen lopen meer dan voldoende, en daar is ons lichaam ook naar gevormd.'
Echt ontspannen
Ons vrouw-zijn en onze zachtheid herontdekken, dat is volgens Leen Steyaert een belangrijk aandachtspunt, maar vooral in rust en ontspanning vinden zit een cruciale factor. 'Veel vrouwen zijn slecht in vrije tijd nemen, ze blijven maar doorgaan. Uit onderzoek is zelfs al gebleken dat vrouwen veel meer stress hebben en een groter risico lopen op een burn-out als ze deeltijds werken, omdat ze het gevoel hebben dat er zoveel van hen verwacht wordt. Wist je trouwens dat het dwangmatig bezig zijn met je gewicht ook kan verhinderen dat je kilo's verliest? Door er zo op te focussen stimuleer je ook de aanmaak van stresshormonen, waardoor je alle andere hormonen uit balans brengt. Ook je emoties kunnen een verstorende factor zijn voor je zenuwstelsel. Bij sommige vrouwen zie je echt emotioneel vet, dat zit als een soort harnas op hun lichaam. Het helpt hen om zich te verbergen, want ze willen niet gezien worden. Ze zijn vaak erg stil en teruggetrokken. Door eerst hun emoties aan te pakken, kunnen zij daarna vaak ook hun overtollige kilo's aanpakken.'
Keuzes durven te maken
We moeten kortom dringend leren om geregeld eens echt terug te schakelen en te genieten. En vooral ook om weer wat liever te zijn voor onszelf. Leen Steyaert: 'Ik kreeg destijds drie kinderen in 3,5 jaar tijd en mijn man moest vaak naar het buitenland. Ik was in die tijd huisvrouw en je wil niet weten hoe vaak ik op het einde van een dag zei: 'Ik heb niets gedaan vandaag.' Maar ik had mijn kinderen naar school gebracht, boodschappen gedaan, gekookt, kleren versteld, gepoetst, was bij mijn ouders langsgegaan ... Maar in onze maatschappij waarderen we dergelijk huiswerk te weinig, alles draait om presteren en geld. Het is belangrijk dat we ons daar bewust van worden, en dat we vooral ook weer keuzes durven te maken, want we willen vandaag allemaal alles. We willen werken en promotie maken, we willen kinderen, we willen veel hobby's en reizen, een druk sociaal leven ... Het is niet erg om veel te willen, maar we moeten er ons wel bewust van worden dat we onszelf zo erg uit balans kunnen brengen, met heel wat gevolgen voor ons immuunsysteem. Het is ook gewoon niet haalbaar om álles te willen in het leven. Ik denk dat als we weer bewuster keuzes zouden maken, we veel beter in ons vel zouden zitten.'
