Dermatoloog verklapt de impact van stress op de huid: “Na een vermoeiende werkdag zijn de fronsrimpels duidelijker zichtbaar”

Stress is het nieuwe zitten, dat al het nieuwe roken was. En daarvan weet het kleinste kind hoe ongezond het is. Stress heeft echter nog meer gelijkenissen met het opsteken van een sigaret: namelijk de impact op de huid. “Op den duur neemt het vermogen van de huid om zichzelf te verdedigen af.” Voor je begint te stressen: er is gelukkig ook iets aan te doen. Dermatoloog en professor Thierry Passeron licht toe.

Mijn man kan nog regelmatig naar toneel. Een paar keer per week verandert onze woonkamer immers in de opvoering van een dramatische monoloog. Titel: ‘De Stressprinses’. In de hoofdrol: moi. Nu zat stress altijd al in kleine hoekjes, maar sinds de intrede van COVID-19 heeft ons appartement opvallend veel weg van een veelhoeking labyrint. Te veel werk, te weinig werk, thuiswerk. Paaspauzes, raamreizen richting kust en een meimaand die bulkt van de onzekere restaurantreservaties. De één gaat er productief mee om en kanaliseert al die spanning en onzekerheid in creatieve hobbyprojecten genre aquarellen of pottenbakken. De ander snauwt al eens per ongeluk haar knuffelcontact af en ontdekt verder vooral een gevoel voor dramatiek.  

Stress less

Zelfs de Wereldgezondheidsorganisatie trekt aan de alarmbel: tegen 2030 verwacht men dat stress de belangrijkste vijand van onze gezondheid wordt. Het kan dus bijna niet anders dan dat het zijn sporen nalaat op de huid. “Steeds meer studies tonen aan dat stress de biologische functies van de huid aantast,” vertelt dermatoloog en professor Thierry Passeron. “Spanning - acuut of chronisch - beïnvloedt de hormoonhuishouding, en dat heeft effect op de huidbarrière en de natuurlijke afweer.”

Als we onder stress staan, gaat ons lichaam in vecht-of-vlucht- modus, een instinctief verdedigingsmechanisme om snel en alert te reageren. Onze hartslag gaat de hoogte in, de bloeddruk stijgt en de stresshormonen adrenaline en cortisol vinden vanuit het brein hun weg naar de bloedbaan, de organen en de huid. Die laatste bevat veel afweercellen, die in wezen allemaal bezet zijn met stoeltjes waarop die stresshormonen zich gezellig kunnen nestelen om zo het immuunsysteem van de huid onderuit te halen. 

“Wanneer de huid lijdt onder stress, neemt haar vermogen om zichzelf te verdedigen af. De bescherming vermindert, wat zich uit in vochtverlies, een drogere huid, jeuk en rode plekjes. Bovenal oogt de huid zichtbaar minder gezond: ze ziet er dof en ongelijk uit. En er verschijnen fijne lijntjes: zo toonde onderzoek aan dat na een lange, moeilijke werkdag de fronsrimpel tussen de wenkbrauwen duidelijker zichtbaar is.”

Bootcamp voor de huid

Het goede nieuws: it’s not you. Je bent niet plots op een paar uur tien jaar ouder geworden. Het is gewoon stress. Maar dat willen we ook liever niet natuurlijk. En gelukkig hoeft dat niet. De sleutel? Probiotica. Thierry Passeron: “Stress verstoort het microbioom, een soort van onzichtbare verzameling van bacteriën die de huid in topconditie houdt. Normaliter zijn die bacteriën in balans en zorgen ze dat ziekmakende bacteriën en andere schadelijke invloeden niet kunnen binnendringen. Raakt je microbioom aangetast? Dan krijgen de slechte bacteriën de overhand. Zodra dat gebeurt, verzwakt de huidbarrière en kan de huid zich minder goed verdedigen.”

Probiotica kennen we in principe al uit onze voeding (denk: yoghurt, kaas en kefir). Het zijn levende micro-organismen die een gunstig effect hebben op het immuunsysteem, de spijsvertering en het metabolisme. Voor wie al begint te griezelen bij de gedachte aan een crème vol kriebelende beestjes; in cosmetica worden probiotica-fracties gebruikt. Ze zijn inactief, maar hebben nog altijd een positief effect op het huidmicrobioom. Zie het als een soort van bootcamp voor de huid: door de juiste bacteriën toe te voegen, versterk je het leger krachtpatsers die je huid verdedigen tegen gevaarlijke indringers van buitenaf. Daardoor kan de huidbarrière weer tegen een stootje én winnen de afweer en het immuunsysteem aan kracht.

Wat doe je eraan?

Een gestresste huid verzorg je best met milde producten, raadt prof. Passeron aan. “Vermijd agressieve ingrediënten die de huidbarrière verzwakken, en vergeet ’s avonds zeker niet de huid te reinigen om make-updeeltjes en pollutiepartikels te verwijderen. Stress is immers niet alleen mentaal: er zijn ook heel wat externe factoren - stressoren genoemd - die onze huid onder druk zetten, zoals de zon, pollutie, klimaatveranderingen en slaaptekort ... Al deze micro-agresseis stapelen zich op, en worden pas zichtbaar na verloop van tijd.” 

Bovendien hebben ze een cumulatieve impact: ze gaan elkaar versterken, waardoor de gezamenlijke schade groter is dan de afzonderlijke optelsom. Een roker met een slecht slaappatroon zal op een doordeweekse zomerdag dus meer huidschade oplopen dan iemand die gezonder leeft. “Gebruik dus altijd een breedspectrumzonnebescherming die zowel tegen uv A als uv B beschermt, en smeer daarnaast een serum op basis van probiotica, antioxidanten en/of hyaluronzuur. Zorg dat je voldoende slaapt, eet gevarieerd en maak tijd vrij voor mindfulness.”