“Het duurt 4 weken voor je handen weer herstellen”: tips van de dermatoloog om te voorkomen dat alcoholgel je huid uitdroogt

Geen trendwatcher die begin 2020 had durven voorspellen dat het meest trendy product van het voorbije jaar handgel zou worden. Maar hoe draag je zorg voor je handen wanneer desinfecteergel hoogtij viert? Tijd om je linker en rechter wat liefde te geven met deze beautyproducten en tips van apothekeres Inge Louf en dermatologe Ingrid van Riet. “Gebruik alcoholgel alleen als het echt noodzakelijk is.”

Het grote probleem wanneer we dagelijks met desinfecteergel smeren? Alcohol doodt alles. Ook the good guys. “Per vierkante centimeter huid hebben we zo’n 1 miljoen schimmels, bacteriën en andere sporen. Samen vormen die ons microbioom: een cocktail die even uniek is als ons DNA. Hoe hoger de diversiteit en hoe meer soorten we hebben, hoe gezonder onze huidbarrière”, zegt apothekeres Inge Louf. Gaat die diversiteit naar beneden, dan vertaalt zich dat naar een schrale en droge huid.

Dat alcohol en onze huid geen beste maatjes zijn, bevestigt Ingrid van Riet, dermatologe bij Carpe Clinic. “Voor een doeltreffende gel heb je 70 procent alcohol nodig. Bovendien wordt dat effect nog versterkt omdat de alcohol vermengd wordt met een klein percentage ether en laat ether nu nog meer uitdrogen dan alcohol.” Bij veelvuldig gebruik kan het dus bijna niet anders dan dat de huid droog, schraal en geïrriteerd raakt. “Is de huidbarrière beschadigd of aangetast? Dan kunnen er zelfs kloofjes en droogte-eczeem ontstaan.” Al is er goed nieuws: met onderstaande tips is er hopelijk niets aan de - euh - hand.

Ziekenhuis versus supermarkt

Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen handgels voor medisch en persoonlijk gebruik, vindt Inge Louf. “In een medische context heb je nood aan instant ontsmetting. In het ziekenhuis gebruiken ze dus heel sterke alcohol, van 80 procent. Super efficiënt, maar het lost daarnaast de vetlagen van de huid op. De lipidelaag, ook wel het beschermlaagje, gaat kapot, waardoor vocht sneller verdampt en de handen uitdrogen. Daarbij verdampt de alcohol zelf heel snel, waardoor je telkens opnieuw moet smeren.” 

Een noodzakelijk kwaad voor medische teams, niet als je gewoon een keertje het openbaar vervoer neemt. Voor persoonlijk gebruik raadt ze zachtere varianten aan. “Eentje zonder alcohol, maar met een blend van antivirale en antibacteriële ingrediënten, bijvoorbeeld. Je krijgt geen instant ontsmetting, wel een langdurige bescherming.” 

Zeep boven gel

Gebruik alcoholgel enkel als het echt noodzakelijk is, raadt dermatologe Ingrid van Riet aan. “In de supermarkt, in de winkel of op plaatsen waar je dingen vastneemt die anderen ook hebben aangeraakt. Thuis en op het werk is water en zeep meer dan voldoende. Zeep zorgt ervoor dat het membraan van bacteriën afgebroken wordt, en dus is een zeer goed alternatief. Een zeep op oliebasis is trouwens zeer zacht voor de huid.”

Smeer ’m

Smeer je handen regelmatig in met een verzorgende crème. Normaal gezien duurt het een viertal weken voor je handen weer herstellen, dus volhouden is de boodschap. Ingrid van Riet: “Een goede handcrème bevat een minimum aan stoffen om allergieën te voorkomen, maar wel de juiste.” Ingrediënten als glycerine, propaandiol, karitéboter en plantaardige oliën houden je huid gehydrateerd. 

Idealiter kies je voor huideigen ingrediënten, voegt apothekeres Inge Louf daaraan toe. “Het lichaam herkent die stoffen en reageert daar doorgaans erg goed op. Zo lijkt de plantaardige olie squalaan enorm op squaleen, een stofje dat van nature veel voorkomt in de babyhuid, maar afneemt naarmate we ouder worden. Andere voorbeelden zijn essentiële vetzuren zoals omega 3 en omega 6 en vitamine E.” 

Extra tip: Maak er een luxeritueel van, of breng je handcrème aan voor het slapen, dan kan het de hele nacht inwerken.

SOS kloofjes

Is je huid extreem gedehydrateerd? Heb je last van irritatie en kloofjes? Gebruik dan een herstellende crème op basis van zink of koper. Ingrid van Riet: “Die bouwen de huidbarrière weer op en gaan vochtverdamping tegen, waardoor de huid beter gehydrateerd blijft. In extreme gevallen kunnen we skinboosters in de huid injecteren om de huidbarrière te verstevigen.”

Zonnekloppers

Voor je buitengaat: check altijd of je handen beschermd zijn tegen de zon. Wist je dat handen echte zonnekloppers zijn? We vergeten ze vaak in te smeren, en dat terwijl ze iedere dag blootgesteld worden aan UVA- en UVB-straling. Geen wonder dat de handen een van de eerste plaatsen zijn waar ouderdomsplekjes opduiken. Een handcrème met een breedspectrum zonnebescherming (SPF) is dus geen overbodige luxe. 

Nagelnieuw

Heb je de indruk dat je nagellak minder goed blijft zitten? Of dat je nagels snel afbreken? Dat is niet abormaal: ook je nagels hebben te lijden onder de vele liters alcoholgel, waardoor ze zwakker en brozer worden. Ingrid van Riet: “Gebruik specifieke hydraterende middelen voor de nagels, zoals een nagelriemolie, of zorg voor een extra beschermingslaagje met behulp van een nagellak op basis van silicium, dat versterkend werkt.” En eet voldoende proteïnerijke voeding: onze nagels zijn opgebouwd uit het eiwit keratine. Dus zet vanavond eens rood vlees, bonen, zalm, eieren of noten op het menu.