Wat je moet weten over je bloeddruk
Je weet vast wel dat een hoge bloeddruk niet bevorderlijk is voor je gezondheid. Maar waarom is dat dan precies? Wij vroegen het aan een hart- en vaatspecialist.
Artsen willen opnieuw de aandacht vestigen op het belang van een gezonde bloeddruk.Want als die te hoog is,kan dat op termijn erg gevaarlijk zijn.‘Langdurige hypertensie kan je hart, bloedvaten en verschillende organen beschadigen’, vertelt Tine De Backer, cardiologe aan het UZ Gent en voorzitster van het Belgisch Hypertensie Comité. ‘Dat kan na verloop van tijd leiden tot een beroerte of een hartinfarct. Maar als de risicofactor tijdig vastgesteld wordt, kan je een hoge bloeddruk perfect onder controle krijgen. Daarom is het zo belangrijk om te weten waar je op moet letten.’
1. Je bloeddruk, wat is dat precies?
‘Je bloeddruk is de druk die je bloed uitoefent op je bloedvaten’, legt dokter De Backer uit. ‘Die wordt uitgedrukt in twee getallen. Je bovendruk of de systolische druk wordt gemeten op het moment dat je hart pompt en bloed door je aderen stuwt. Dan zit er veel kracht achter je bloed. Je onderdruk of diastolische druk meet je op het moment dat je hart ontspannen is. Dan stroomt je bloed gewoon rustig door je slagaderen. Beide waarden worden uitgedrukt in millimeter kwik of centimeter kwik. Millimeter kwik is een eenheid van druk en is gebaseerd op de stijging van kwik in een buis. De getallen zeggen niets over de afmetingen van je bloedvaten.’
2. Hoeveel zou mijn bloeddruk moeten bedragen?
De dokter:‘Dat hangt af van persoon tot persoon, maar wij streven bij volwassenen naar een druk onder de 140/90 mm kwik. Dus je bovendruk zou onder de 140 moeten liggen, je onderdruk onder de 90. Wanneer je dokter die meet, tenminste. Thuis zouden die waarden niet hoger mogen zijn dan 135/85 mm kwik. Stress jaagt je bloeddruk de hoogte in en veel mensen zijn nerveus in het kabinet, vandaar het onderscheid. Sowieso varieert je bloeddruk door de dag heen. Je activiteiten hebben er een grote invloed op. In rust zal je bloeddruk lager zijn dan wanneer je sport of gewoon babbelt. Ook de seizoenen kunnen een rol spelen.Tijdens de winter zijn je vaten vaak iets nauwer dan in de zomer, waardoor je waarden dan hoger liggen. Dat zijn tijdelijke schommelingen. Daarom zegt één meting niets. Je zou meerdere testen moeten uitvoeren om zeker te zijn of je bloeddruk permanent verhoogd is. Bij twijfel kan je een 24-uursmonitor gebruiken.’
3. Wat veroorzaakt hypertensie?
‘Er bestaan twee soorten hypertensie, primaire en secundaire’, aldus de cardiologe.‘Bij primaire hypertensie is het onmogelijk om één duidelijke oorzaak aan te wijzen, het gaat om een combinatie van factoren. Erfelijke aanleg speelt daarin mee. Zo hebben sommige mensen een hogere bloeddruk door de werking van hun hormonensysteem, dat mee de bloeddruk en vochtbalans regelt. Het kan ook zijn dat je van nature meer vatbaar bent voor stress, als gevolg van een sedentaire levensstijl, ongezonde eetgewoontes ... Het is absoluut niet zo dat iedereen die te zwaar is een hoge bloeddruk heeft. Maar als je aan obesitas lijdt, is die kans wel groter. Ook roken en alcohol zijn boosdoeners, net als zout. ‘Bij secundaire hypertensie is er wel een duidelijke, medische oorzaak. Een vernauwing van de nierslagader, bijvoorbeeld. Daardoor komen er stoffen vrij die de bloeddruk verhogen. Er zijn ook tumoren die hypertensie veroorzaken. Meestal kunnen we zulke gevallen ontdekken aan de hand van het verhaal van de patiënt, omdat er nog andere klachten zijn. Maar die gevallen zijn eerder zeldzaam, ik schat dat het slechts om vijf à tien procent van de patiënten gaat. Als de oorzaak opgelost wordt, is de hypertensie doorgaans meteen veel beter of soms zelfs genezen.’
4. Waarom is een hoge bloeddruk zo gevaarlijk?
‘We spreken van een hoge bloeddruk als je bovendruk, je onderdruk, of beide permanent verhoogd zijn’, aldus dokter De Backer. ‘Dat kan op elke leeftijd voorkomen, al stijgt de kans op hypertensie wel naarmate je ouder wordt. Sowieso komen je bloedvaten heel erg onder druk te staan als de situatie lange tijd blijft aanhouden. Onder andere de bloedvaten in de buurt van je nieren zijn daar erg gevoelig aan, waardoor je last kan krijgen van nierinsufficiëntie. Als de vaatjes in je hersenen de druk niet meer aankunnen, is er een verhoogd risico op een beroerte ten gevolge van een trombose of een bloeding. Ook de kans op een hartinfact of op uitzetting van de bloedvaten - aneurysma’s genaamd -, die daardoor kunnen barsten, wordt bevorderd door hypertensie. Al die zaken kunnen levensbedreigend zijn.’
5. Hoe merk ik dat mijn bloeddruk te hoog is?
Dokter De Backer:‘Je kan dat alleen weten door hem te meten. Een hoge bloeddruk brengt namelijk geen symptomen met zich mee. Als hij héél hoog is, kan je er wel hoofdpijn of neurologische klachten door krijgen, maar alleen in extreme gevallen. 99 procent van de mensen met hypertensie merkt er niet direct iets van. Meestal komt zo’n hoge bloeddruk dus aan het licht wanneer je naar de dokter stapt met een ander probleem, zoals een verkoudheid. Als bij die eerste toevallige meting blijkt dat je waarden verhoogd zijn, zal je arts je vragen om terug te komen of eventueel je bloeddruk thuis op te volgen. Ik merk wel dat mensen zich de laatste jaren meer en meer bewust worden van het belang van een gezonde bloeddruk en spontaan naar de dokter stappen voor een controle. Zitten een verhoogde bloeddruk of hart- en vaatziekten in je familie? Hou je er een minder gezonde levensstijl op na? Ben je ouder dan veertig? Dan is het zeker geen slecht idee om je regelmatig te laten testen.’
6. Hoe kan je hypertensie onder controle krijgen?
‘Als er sprake is van primaire hypertensie, adviseren we altijd om je levensstijl aan te passen’, zegt de dokter.‘Meer bewegen, minder stress, minder zout en verzadigde vetten, meer fruit, groenten en gezonde vetten. Werkt die aanpak niet, dan schakelen we over op medicatie. De vaakst gebruikte geneesmiddelen kan je indelen in vijf klassen: plaspillen, bètablokkers, calciumantagonisten, ACE- hibitoren en sartanen. Ze hebben elk een andere werking, maar het komt erop neer dat ze in mindere of meerdere mate je hartslag dempen en je bloedvaten verwijden. Welk middel we voorschrijven, hangt af van je profiel. Het is zoeken naar de methode die het best past, maar je kan een hoge bloeddruk in honderd procent van de gevallen naar beneden krijgen met een of meerdere van deze middelen.’
