‘Ladies-only gyms’ trekken steeds meer volk. “We trainen absoluut niet alleen met lichte gewichten”

Voor veel vrouwen is het niet evident om een fitness binnen te stappen. “71 procent voelt zich er bekeken, gevolgd of ongewenst aangeraakt”, toont onderzoek. Het verklaart het succes van de ladies-only gyms in ons land. Personal trainster Jaimy opende er een: zij weet hoe je als vrouw je lijf fitter krijgt — dat doe je met ándere oefeningen dan die voor mannen — en geeft tips die je van je ‘fitnessschaamte’ afhelpen. “Krachttraining is veel effectiever dan uren op de loopband staan.”

We schrijven een jaar of 12 geleden. Hoewel ik net 19 was en in de fleur van mijn leven hoorde te zitten, zat ik vooral slecht in mijn vel. Het kotleven - dat ik net een jaar geproefd en bijzonder gesmaakt had - bleek beter voor mijn social skills dan mijn lijn, want ik was naast heel wat nieuwe vrienden en ervaringen helaas ook enkele kilo’s rijker. De oplossing - naar de sportschool gaan - was even voor de hand liggend als onmogelijk.

Niet dat ik het niet wou. Ik heb het een paar keer geprobeerd, maar telkens stak de onzekerheid er een stokje voor. Met mijn niet-perfecte lijf plaatsnemen voor de spiegel tussen al die afgetrainde spierbundels? Nee, dankjewel. Ik voelde me te onzeker in mijn lichaam om naar de fitness te gaan en te sporten, al zou ik me waarschijnlijk net béter voelen als ik naar de fitness zou gaan om te sporten.

Voel jij als vrouw ook ‘gymtimidation’?

De eeuwenoude vicieuze cirkel die ongetwijfeld velen bekend is. Er is zelfs een woord voor: gymtimidation. Het gevoel waarbij de gedachte aan een drukke fitness alleen al zo ontmoedigend werkt dat je uiteindelijk niet gaat. Een sportschool kan erg intimiderend en overweldigend zijn. Zeker als je net begint. En zeker als je een vrouw bent. Er is ondertussen zoveel cijfermateriaal dat vrouwen de aanbevolen hoeveelheid beweging opvallend minder vaak halen dan mannen, dat zelfs de Wereldgezondheidsorganisatie het belang van toegankelijke en veilige activiteiten voor vrouwen benadrukt.

Die kloof wordt enkel groter wanneer we kijken naar sporten met gewichten. Nochtans is net krachttraining heel zinvol, ook voor vrouwen, vertelt personal trainer Jaimy Van den Broeck, die met Lioness één van de eerste Belgische Female Only Gyms oprichtte. “Het powergedeelte in de fitness heeft nog altijd een soort van machokarakter”, geeft ze toe. “Dat maakt de drempel heel groot. Zonde, krachttraining is veel effectiever voor een fit lijf dan urenlang op de loopband staan. Hoe meer spiermassa, hoe meer vet je immers verbrandt.”

In de eighties bestonden vrouwengyms ook al, maar vandaag zien ze er compléét anders uit

Omdat ze niet weten wat en hoe, en omdat velen er zich bekeken voelen, vermoedt Van den Broeck. Want dat ongewenste commentaar - hoe goedbedoeld ook - of starende blikken een negatief effect hebben, is wel duidelijk. Uit een recent Amerikaans onderzoek bleek dat 71 procent van de vrouwen haar workout aanpast na een negatieve ervaring waarbij ze zich bekeken voelden, gevolgd werden of zelfs ongewenst aangeraakt. Om maar te zeggen: een plaats waar je vrij kan bewegen, waar het vrouwelijke lichaam in al zijn maten en vormen de standaard is en waar je ongegeneerd kan lungen of squatten in strakke spandex pakjes, is misschien nog belangrijker dan het sporten an sich.

En dat is precies wat zo’n ladies-only gym voor veel vrouwen betekent. Op zich is het fenomeen niet nieuw. In de jaren tachtig was de vrouwenfitness al ontzettend populair, te herkennen aan het roze interieur, foto’s van graatmagere modellen aan de muren, lichte gewichtjes in pastelkleuren en een uurrooster vol aerobicslessen. Vandaag de dag is de gym voor vrouwen radicaal anders.

Je vindt er net zo’n zware gewichten en imposante toestellen als in de traditionele sportschool. Maar anders dan focussen op hoe je lichaam eruit zou moeten zien, ligt de nadruk op wat je lichaam allemaal kan. “Alles draait rond empowerment”, vertelt Van den Broeck. “Wil dat zeggen dat wij enkel met lichte gewichten trainen? Absoluut niet. Dat wij enkel benen en billen aanpakken? Nog minder. De training die we doen is in se dezelfde als voor mannen, maar met andere accenten.”

Er zijn nu eenmaal fysieke verschillen tussen man en vrouw, die beïnvloeden hoe je best sport

Niet alleen de mentale drempel voor de powerzaal is hoger, ook fysiek is het als vrouw moeilijker om aan krachttraining te doen. Jaimy van den Broeck: “Vrouwen hebben van nature minder testosteron en bouwen minder snel spieren op. Bovendien hebben we veel oestrogeen, waardoor we gemakkelijker vet vasthouden. En hoe meer vet, hoe minder spiermassa.”

Fun fact: we hebben dan wel minder spieren dan onze mannelijke collega’s, we herstellen véél sneller. Eigenlijk zijn we dus vrijwel gelijk aan elkaar, alleen werkt het net even anders. Mannen kunnen vaak meer gewicht verplaatsen en meer vermogen generen in één keer. Vrouwen recupereren sneller waardoor ze het vaker kunnen doen. Een vrouw zal dus iets meer moeten trainen voor hetzelfde resultaat. Al is dat ook goed nieuws: een Arnold Schwarzenegger zal je nooit worden, want door de hormonale verschillen moeten wij daarvoor héél veel moeite doen.”

Een vrouw is geen man. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar lang werden mannen en vrouwen over dezelfde kam geschoren. Onzin, want vrouwen maken tijdens hun leven tal van transformaties door: de menstruatiecyclus, pre- en postnatale veranderingen en de menopauze beïnvloeden stuk voor stuk de hormoonspiegel en dus het vrouwelijk lichaam. Zo worden je gewrichten soepeler en zijn er bepaalde oefeningen die je niet meer mag of kan uitvoeren tijdens je zwangerschap, is de ene sport beter geschikt dan de andere om pijn van je regels te verlichten en boek je meer of net minder vooruitgang door op specifieke momenten in je menstruele cyclus te trainen.

Ook met menstruatie, menopauze of zwangerschap houden ze rekening in de vrouwengym

“Het is normaal dat je je de week voor je regels plots wat minder voelt en minder gewicht kan heffen, of een oefening die de vorige keer moeiteloos ging ineens niet meer kan. In een vrouwelijke fitness kan je die dingen bespreekbaar maken, en vragen we gewoon: ‘Heb je misschien je regels?’ Hetzelfde met de bekkenbodem: doordat vrouwen kinderen op de wereld zetten, is er nu eenmaal meer druk op de bekkenbodem. In dat geval is het aangeraden dat je anders traint.”

“Of neem nu de menopauze. Tijdens de overgang daalt de oestrogeenproductie, en dat zorgt dan weer voor andere veranderingen waar je niet op zit te wachten: afname van spiermassa, meer lichaamsvet - met name op en rondom de buik - en een vertraagde stofwisseling.”

Denk niet dat we in een kring allemaal samen kegeloefeningen doen, lacht de personal trainer. “Wel zullen we ze standaard in de oefeningen opnemen: door steeds fullbody te trainen met een juiste houding - ribben laag, bekken gekanteld en met de correcte ademhaling - verstevigen we alle spieren, óók de bekkenbodem, en zorgen we voor meer spiermassa, sterkere botten en een algemene betere gezondheid."

Kortom, het is bijzonder waardevol dat je kan sporten in een omgeving met professionals die niet alleen weten hoe het vrouwelijk lichaam werkt, maar die typisch vrouwelijke zaken ook bespreekbaar maken. Alleen zo kan je optimaal resultaat boeken.

Voor vrouwen in alle vormen en maten, en iedereen steunt elkaar ook echt

Maar wat die female-only gym echt uniek maakt, is het groepsgevoel. Door een plaats te creëren waar vrouwen zich zelfzeker en op hun gemak voelen, sloop je de barrières om te sporten. Bovendien ontstaat er een soort samenhorigheid. In een women-only gym heb je niet alleen toegang tot groepslessen, speciaal ontwikkeld voor vrouwen en het vrouwelijke lichaam, maar tot een hele community van collega-sporters en vrouwelijke trainers die weten waar ze mee bezig zijn.

Jaimy van den Broek: “Bij ons is fitnessen een teamsport. (lacht) We zien samen af, steunen elkaar. De vrouwen die bij ons sporten kennen elkaars sterktes en zwaktes, motiveren elkaar en leggen het negatief stemmetje van de ander het zwijgen op. Want dat kunnen we goed: streng zijn voor onszelf. Ik hoor het zo vaak: ‘Ik ben niet fit, niet sterk of niet slank genoeg.’ Zo jammer. Je bent misschien nu (nog) niet fit, (nog) niet sterk of (nog) niet strak, maar je zet wél de stap om naar de fitness te gaan en er iets aan te doen. En dat is het belangrijkste. Iedereen is ooit ergens begonnen. In onze gym zie je vrouwen van alle vormen, soorten en maten, en iedereen steunt elkaar. Prachtig vind ik dat.”

Sporten draait niet om hoe snel je kan lopen, hoeveel gewicht je kan tillen of hoe snel je kan afvallen, maar om het opstellen van realistische doelen die je aan een betere gezondheid helpen. “We zijn vooral bezig met een holistische aanpak, the bigger picture. Voeding, maar vooral een levensstijl zoeken die bij je past is in dat opzicht voor veel vrouwen cruciaal. Tegenwoordig moeten we zo veel balletjes in de lucht houden: én de perfecte mama of vrouw zijn, én een goede vriendin zijn, én een carrière nastreven én er dan nog eens goed en fit uitzien! Soms is het gewoon te veel. Tijdens individuele coachingsessies kijken we naar wat er nu écht toe doet voor jou.”

En voor de meeste vrouwen is dat meer dan een nieuw record of snelste tijd. Want krachtig, sterk en gezond worden is geen eindpunt, maar net het startpunt van waaruit je op alle andere vlakken in het leven kan uitblinken en profiteren.

Weg met gymtimidation? 4 tips

Gymtimidation ontstaat grotendeels door onzekerheid, vermoedt Jaimy van den Broeck. Jammer, want dat is nergens voor nodig, vindt ze. Tijd om korte metten te maken met die twijfels en vooroordelen en er in te vliegen.

1. Ik ben bang om het fout te doen

“Fouten maken is menselijk. We doen het allemaal, en het voornaamste is dat je ervan leert. Hetzelfde geldt voor de sportschool. Al kan het helpen om je voor te bereiden: zoek online alvast enkele oefeningen op, zo weet je hoe je ze in de gym moet doen. Twijfel je over de houding of uitvoering? Vraag een medewerker van de fitness om feedback, of film jezelf zodat je het achteraf makkelijk terug kan kijken (of aan iemand kan laten zien).”

2. Anderen kijken me aan

“Eerlijk? In de fitness is iedereen vooral met zichzelf bezig. Iedereen is er om aan zijn of haar doelen te werken, net zoals jij. Wel kan het gebeuren dat iemand tussen de sets even moet rusten en om zich heen kijkt. Weet: het gebeurt zelden dat iemand naar jou staart of over je oordeelt. Waarschijnlijk zijn ze eerder bezig met hoeveel sets ze zelf nog moeten doen, welke oefening er daarna volgt of gewoon hun boodschappenlijstje voor de supermarkt.”

3. Ik weet niet wat ik moet doen

“Begrijpelijk! Gelukkig zijn er tal van influencers en online work-outs of trainingsschema’s. Voorbereiding is het halve werk. Print een programma af en neem het mee naar de fitness: zo weet je precies wat je moet doen en hoef je er tijdens het sporten niet over na te denken. Probeer er enkele uit om te ontdekken welke oefeningen jij het fijnst vindt.”

4. Ik voel me niet op mijn gemak

“De juiste fitness maakt een wereld van verschil. Ga op zoek naar een sportschool in de buurt waar jij je wél prettig voelt. Schrijf je niet blindelings ergens in, maar doe je onderzoek en probeer eerst enkele fitnesscentra met een dagpas of gratis training. Zo proef je meteen van de sfeer. Heb je al een abonnement in een groot fitnesscentrum? Dan kan je eventueel met een vriendin afspreken, of schrijf je eens in voor een groepsles. Zo leer je snel mensen kennen en voel je je niet zo alleen.”