“Containerschepen zijn vervuilend, maar door hun immense lading valt de milieukost per kilo fruit toch nog mee”: zo kies je duurzaam fruit

In de zomer en de herfst is het makkelijk: de winkelrekken barsten van de fruitsoorten die in eigen land geteeld worden. Over duurzaamheid hoef je nauwelijks na te denken. Maar wat in de winter en de lente? Moet je je tot peren of appels beperken? Of zijn er nog andere opties? “Fruit uit Europese landen met warm klimaat zijn vaak een betere keuze dan dat uit sterk verwarmde Belgische serres.”

Duurzaam fruit kiezen is niet zo makkelijk als het lijkt. We denken al snel dat alles afhangt van de ‘voedselkilometers’: hoe minder afstand fruit moet afleggen om tot bij ons te raken, hoe beter. Natuurlijk heeft fruit dat met het vliegtuig overgebracht wordt een grote ecologische voetafdruk: rijp geplukte ananassen en zachte bessen ingevlogen uit Zuid-Amerika zijn nooit duurzaam. Zo simpel is het. Maar fruit dat via ­immense ­containerschepen, met de trein of zelfs vrachtwagens naar ons land wordt ­gebracht, kan wel een aanvaardbare voet­afdruk hebben. Toch is het transport maar een deel van het verhaal. De manier waarop fruit ­geteeld en bewaard wordt, speelt een nog grotere rol:

• Producten uit vollegrond, die op een akker met zonlicht en regenwater groeien, vragen alleen landbouwgrond, maar verder geen energie. Het nadeel is dat je helemaal afhankelijk bent van het juiste seizoen.

• Met een simpele kweektunnel of onverwarmde serre (‘koude kas’) kan je dat seizoen een paar weken tot maanden verlengen, maar ook vervroegen. De stralingswarmte van de zon wordt op die manier langer vastgehouden.

• Wil je in België ook tijdens de koude maanden fruit kweken, dan moet je serres verwarmen en verlichten. Dat vreet energie. Toch beweegt er iets op dat vlak: hernieuwbare energie (zoals zonnepanelen) en technieken als warmtekrachtkoppeling (waarbij je tegelijk warmte en elektriciteit produceert) winnen aan populariteit.

• Seizoensfruit dat in de herfst geplukt wordt, zoals appels en peren, wordt vaak maanden in koelcellen bewaard. En ook die vragen helaas veel energie en hebben een flinke CO2-uitstoot. In december zijn Belgische appelen dus duurzamer dan in maart.

Is vers een must?

Er is natuurlijk niet alleen vers fruit te vinden in de winkels. Hoe zit het met diepvriesvruchten, gedroogd fruit en fruit uit blik of glas?

• Belgische seizoensbessen uit de diepvries zijn duurzaam. Ook de voedingsstoffen blijven op die manier goed bewaard (soms zelfs beter dan bij vers fruit dat je een paar dagen laat liggen). De slappe textuur moet je er wel bij nemen. Prima als afwisseling.

• Fruit op sap in eigen nat en zonder toegevoegde suiker of siroop heeft een soortgelijke voedingswaarde als vers fruit. Maar door het bewerkingsproces (wassen, schillen, in stukken snijden, inblikken) is het wel een pak minder duurzaam.

• Gedroogd fruit bevat minder vitaminen dan de verse tegenhangers. Bovendien eet je er snel te veel van, omdat het geen vocht meer bevat. Af en toe een handvol kan geen kwaad, zolang er geen extra suiker toegevoegd werd. Gedroogd fruit komt meestal wel uit warmere of verre landen. 

3 vuistregels

1. Seizoensfruit uit eigen land uit vollegrond is een topkeuze: in het natuurlijke seizoen zijn er nauwelijks energiekosten én de transportkilometers liggen laag. Ook het verlengde seizoen in koude – of duurzaam verwarmde – serres is te verantwoorden.

2. Buiten het seizoen is het vaak ecologischer om fruit te importeren uit Europese landen met een warmer klimaat, waar vruchten zonder extra energie of meststof kunnen groeien. De milieukost van het transport ligt dan lager dan die van fruit uit sterk verwarmde Belgische serres.

3. Exotische vruchten die onrijp geplukt worden en met de boot naar Europa gebracht worden, zijn geen topper, maar ook geen ramp. Containerschepen zijn weliswaar vervuilend, maar door hun immense lading valt de milieukost per kilo fruit toch nog mee. Als afwisseling kan dit fruit dus wel. Als je daarbovenop ook nog eens voor fair trade kiest, lever je ook een bijdrage aan duurzaamheid in ruime zin: mensen een waardig inkomen geven.

Lentekeuzes

Als consument kan je onmogelijk het teeltverhaal van elk stuk fruit kennen. En ook de vermelding ‘vollegrond’ is niet courant. Het land van oorsprong kan je wel achterhalen in de winkel. In dat ingewikkelde kluwen zochten wij fruitkeuzes bij elkaar die verantwoord zijn om nu te kopen.

• Aardbeien uit België (vervroegd seizoen)

• Frambozen, bramen en blauwe bessen uit België (vervroegd seizoen)

• Abrikozen, nectarines en perziken uit Zuid-Europa

• Meloenen uit Spanje

• Bananen en ananassen (boot)