Artsen willen meer natuur op voorschrift. “Voor veel klachten is het een veilige behandeling”

Tijd doorbrengen in de frisse buitenlucht draagt bij aan een goede (mentale) gezondheid. Dat tonen steeds meer wetenschappelijke studies aan. In Canada kunnen dokters het advies zwart-op-wit neerschrijven, en ook bij ons pleiten enkele artsen voor ‘natuur op voorschrift’. Professor Hans Keune en huisarts Lotte Mortier De Borger leggen uit waarom. “Patiënten krijgen dan een brochure met alle groene plekjes in de buurt.” 

Veel mensen fronsen wellicht de wenkbrauwen bij het idee van natuur op doktersvoorschrift. Nochtans is het al enkele jaren ingeburgerd in Schotland; daar geven huisartsen regelmatig het advies om een frisse neus te halen. In Canada kunnen dokters sinds kort jaarabonnementen voorschrijven, zodat patiënten nationale parken kunnen bezoeken. En jawel, ook bij ons zijn er steeds meer mensen die overstag gaan. 

Hans Keune is één van hen. Hij is professor aan de UAntwerpen en coördinator van de Leerstoel Zorg en Natuurlijke Leefomgeving. “Het is aangetoond dat tijd doorbrengen in het groen ons ontspannen en creatiever maakt.” Hij verwijst naar de groeiende hoop aan wetenschappelijk onderzoek, dat effectief een positieve relatie aantoont tussen natuurlijke omgevingen en verbeterde ontspanning of herstel. Een verklaring moeten we volgens hem niet ver zoeken. “We hebben als mensen gewoon een aangeboren connectie met de natuur.”

Mentale ruimte

Een andere mogelijke verklaring wordt aangereikt door een recente studie. In oktober 2021 bestudeerden onderzoekers van de Universiteit Antwerpen en Sciensano hoe de stedelijke leefomgeving het mentale welzijn van de Brusselaars beïnvloedde. Dat project bevestigde dat natuurlijke omgevingen wel degelijk een positieve impact hebben op ons welzijn. “Ze bieden mensen de kans even uit de drukte te ontsnappen en hun batterijen weer op te laden. Groene ruimte creëert mentale ruimte”, redeneert een van de onderzoekers, Laura Lauwer. 

Ook huisarts Lotte Mortier De Borger deed zelf onderzoek naar het fenomeen. In het kader van haar masterscriptie schreef ze een paar momentjes per week in de buitenlucht voor aan patiënten met, bijvoorbeeld, spanningsklachten. Tijdens dat scriptieonderzoek kregen ze het voorschrift echt op papier mee, vandaag geeft ze het advies mondeling aan haar patiënten.

“Ik ga met hen in gesprek over hun levensstijl, en kan dan een bezoek aan de natuur voorschrijven. Patiënten krijgen dan een infofolder mee en ook een brochure met alle groene plekjes in de buurt. De meeste mensen reageren daar erg enthousiast op”, vertelt Mortier De Borger. Professor Keune vult aan: “Het merendeel van de mensen weet wel dat natuur goed is voor hen, maar een advies van de dokter, zeker als het zwart-op-wit op een voorschrift staat, nemen patiënten sneller serieus.”

Onnodige medicatie vermijden

Toch is natuur op doktersvoorschrift niet de enige oplossing. Het werkt eerder aanvullend. “Een borstkankerbehandeling kan je niet vervangen door bomen knuffelen, hé. Maar voor veel klachten is het wel een veilige behandeling. Niemand gaat ongelukkiger of zieker worden van wandelen in een park”, stelt prof. Keune. Ook dokter Mortier De Borger gebruikt het advies vooral als aanvulling op andere therapie- en preventievormen. Het is extra mooi meegenomen als daardoor onnodige medicatie vermeden kan worden.