Hoe voorkom ik dat mijn stem hees wordt?
'Wanneer ik een dag veel praat gebeurt het vaak dat ik er 's avonds een hese stem aan overhoud. Hoe kan ik dat voorkomen?' - Leen (34)
Ingeborg Dhooge, diensthoofd Neus-, keel- en oorheelkunde in het UZ Gent: 'Sommige mensen zijn van nature een tikkeltje hees door de vorm van hun strottenhoofd of een afwijking aan de stembanden. Heb jij doorgaans een heldere stem, dan kan die tijdelijk schor worden door een verkoudheid of keelontsteking. Als de slijmvliezen in je keel ontstoken zijn, kunnen ze namelijk de trilling van je stembanden verstoren. Uitzieken en je stem zo veel mogelijk sparen is het enige wat je dan kan doen. Ook reflux kan de slijmvliezen in je strottenhoofd irriteren. Soms merk je niet eens dat je last hebt van zure oprispingen, omdat ze niet hoog komen. Als je regelmatig last hebt van heesheid, kan het dus de moeite zijn om te laten onderzoeken of dat de oorzaak is.'
'Vaker wordt heesheid echter veroorzaakt door een functioneel stemprobleem. Dat wil zeggen dat er fysiek niet echt iets scheelt met je stembanden, maar dat ze overbelast zijn omdat je ze verkeerd gebruikt. Daarom zou ik zeker aan mensen die veel moeten spreken adviseren om goed voor hun stem te zorgen. Ben je in een rumoerige omgeving, ga dan niet luider praten, maar trager. Let op je articulatie. Gebruik eventueel ondersteunende gebaren om je verstaanbaar te maken. Zolang je maar niet begint te roepen. Leerkrachten kunnen een fluitje gebruiken om hun klas tot stilte te manen. Als je lange tijd moet babbelen of speechen mag je niet vergeten om regelmatig een pauze in te lassen voor een slok water, of om vaak genoeg te slikken. Zorg daarnaast voor een goede houding. Dat wil zeggen dat je het best mooi rechtop kan staan of zitten, met beide voeten op de grond, je schouders laag en je kin vooruit. Adem daarbij vanuit je buik. Zo gebruik je je maximale longcapaciteit en heb je voldoende adem om rustig te praten. Omdat we vaak de neiging hebben om een verkrampte houding aan te nemen als we onder stress staan, raad ik ook aan om voldoende rust in te plannen. Zeker als je voelt dat je stem niet meer mee wil.'
'Daarnaast kunnen omgevingsfactoren een schorre stem in de hand werken. Droge lucht is er een van. Probeer daarom om niet continu de verwarming of airco aan te zetten, verlucht je huis regelmatig en zorg eventueel voor luchtbevochtigers. Wees ook matig met alcohol en cafeïne. Die werken diuretisch en kunnen je keel en stembanden dus uitdrogen. Om nog maar te zwijgen van de negatieve invloed van roken op de stem. Bij fervente rokers die plots hees worden onderzoeken we altijd of er geen gezwellen in het strottenhoofd zijn, want die kunnen kwaadaardig zijn. Ook bij niet-rokers kunnen er eeltknobbeltjes of cystes ontstaan op de stembanden, maar die zijn doorgaans onschuldig. Die komen op door een langdurig verkeerd gebruik van de stem. Heb je daar last van, dan kan je bij een logopedist aankloppen. Die leert je om je stem op de juiste manier te gebruiken, zodat de knobbeltjes én je heesheid verdwijnen.'
