“Ik ben moe”, maar wélk soort vermoeidheid speelt je parten? Deze online test vertelt je het

“Ik ben moe.” Het is een zin die menig Vlaming schrijnend vaak uitspreekt. Maar terwijl we meteen denken aan te weinig slaap, zijn er nog zes andere soorten vermoeidheid die je uitgeput kunnen doen voelen. De Amerikaanse auteur en dokter Saundra Dalton-Smith ontwikkelde een test die je helpt vast te stellen op welke vlakken je in je leven meer rust nodig hebt. 

“Gewoon even checken: iedereen is áltijd moe, hoeveel we ook slapen of hoeveel koffie we ook consumeren?” Het is de tweet van een zekere Kenyon Laing die in februari vorig jaar viraal gaat op Twitter. Zeventigduizend retweets bevestigen het: ja, we zijn zo ongeveer allemaal altijd moe.

Maar wat bedoelen we precies met “moe zijn”? Daar wringt het schoentje. Iemand die consequent slecht slaapt, krijgt overdag zijn lichaam niet mee. Iemand die een burn-out heeft, heeft het mentaal moeilijk. En iemand die een groot gezin heeft, kan op den duur de drukte niet meer verdragen. Vermoeidheid kan weleens iets heel individueels zijn. 

Dat gelooft in elk geval de Amerikaanse dokter Saundra Dalton-Smith. Ze schreef het boek 'Sacred Rest: Recover Your Life, Renew Your Energy, Restore Your Sanity’, omdat ze voelde dat we vermoeidheid op een nieuwe manier moeten leren bekijken. “Als een patiënt tegen me zegt dat hij pijn heeft, kan ik hem niet behandelen zonder meer details. Wat doet er pijn, waar doet het pijn, wanneer doet het pijn? Dat is hetzelfde met vermoeidheid. Veel patiënten zeggen me dat ze moe zijn, of geen energie hebben. Heel non-specifiek. Hun probleem is nooit op te lossen met een pil: ze hebben altijd specifieke veranderingen in levensstijl nodig.” 

Volgens haar visie zijn er zeven soorten vermoeidheid, vertelt ze aan de Britse krant ‘The Guardian’. En voor elk type heb je ook een specifiek soort rust nodig om te recupereren. 

1. Fysieke vermoeidheid

Een vermoeidheid van het lichaam, bijvoorbeeld door te weinig slaap. Dalton-Smith raadt hiervoor ‘actieve’ of ‘passieve’ rust aan. Passieve rust is slapen of dutjes doen, actieve rust zijn activiteiten zoals yoga, stretchen of massagetherapie. 

2. Mentale vermoeidheid

Dit is wanneer je brein oververmoeid is. Je merkt dat aan je humeur: misschien ben je sneller geïrriteerd, vind je het moeilijker om je te concentreren, vergeet je veel zaken of vind je het moeilijk om te ontspannen. 

Dalton-Smith raadt aan om je brein te laten rusten door pauzes in te plannen tijdens de werkdag, om de twee uur. Die moeten in het teken staan van volledige ontspanning. Ze tipt ook om voor en na het werk zo’n moment van ontspanning te voorzien (een wandeling, meditatie, ...) en een notitieboekje naast je bed te leggen om daarin gedachten te noteren die je ’s nachts wakker houden. Te veel afleiding doorheen de werkdag (e-mails, gsm-notificaties, sociale media, ...) is ook nefast.

3. Emotionele vermoeidheid

Dit is wanneer je in de knoop ligt met je gevoelens en niet jezelf durft te zijn of met je gevoelens durft rekening te houden. Je doet te veel aan ‘people pleasing’, haalt Dalton-Smith als voorbeeld aan, of gaat te veel om met mensen die veel energie van je vragen. Jezelf niet kwetsbaar kunnen openstellen bij de mensen rondom je en jezelf te vaak met anderen vergelijken, zijn ook rode vlaggen. 

Emotionele rust kan je volgens haar vinden in een diep en goed gesprek met een vriend of iemand van de familie die je vertrouwt, waarin je echt openlijk kan praten over hoe je je voelt. Als je dat niet durft, raadt ze aan om je gevoelens dan maar heel eerlijk voor jezelf neer te schrijven. 

4. Sociale vermoeidheid 

Ben je sociaal vermoeid, dan maak je geen onderscheid tussen sociale contacten die je uitputten en sociale contacten die je energie geven. Trek je vaak op met een vriendin die altijd commentaar geeft en minder met die vriend bij wie je je gevoelens kan luchten, dan zit dat evenwicht bijvoorbeeld scheef.  

Dalton-Smith raadt aan om jezelf te omringen met de mensen die positief en ondersteunend voor je zijn, en niet veel van je eisen. Zij zijn een bron van sociale rust. 

5. Zintuiglijke vermoeidheid

Ook zintuiglijk kunnen we moe zijn. Te veel lawaai, felle lichten, schermen: noem maar op. Op den duur is het té veel input en voel je je moe. “Tijdens de pandemie zag ik een pak meer mensen met een tekort aan zintuiglijke rust”, zegt Dalton-Smith in ‘The Guardian’. De hele tijd thuis moeten zitten met luidruchtige kinderen en een partner was een populair probleem. Na een tijd begin je zelfs het kleinste geluidje irritant te vinden. 

Een paar oplossingen die Dalton-Smith suggereert: een paar minuten per dag je ogen sluiten, ’s avonds bewust alle elektronische apparaten aan de kant leggen en momenten inplannen waarin je weinig zintuiglijke stimulatie krijgt. 

6. Creatieve vermoeidheid

Moeite om nieuwe ideeën te verzinnen? Dat is een symptoom van creatieve vermoeidheid. Wie het lastig vindt om verwondering te voelen of om de schoonheid van dingen te zien, zit er ook mee. 

“Iedereen heeft creatieve rust nodig”, zegt Dalton-Smith. Niet alleen mensen die in een creatieve sector werken. Ze raadt aan om de plaats waar je werkt inspirerender te maken door foto's waar je van houdt of kunstwerken die je aanspreken op te hangen. Ook een creatieve hobby beoefenen, een wandeling in de natuur maken of naar je favoriete of nieuwe muziek luisteren kan je creatief opladen. 

7. Spirituele vermoeidheid

Een tekort aan spirituele energie ziet Dalton-Smith bij patiënten die een gevoel van erbij horen, liefde of aanvaarding of een doel missen. Ze krijgen nooit de kans om het fysieke en mentale te “overstijgen” en hebben het gevoel dat hun leven geen betekenis heeft. Voor een portie spirituele rust raadt Dalton-Smith dan ook aan om jezelf toe te leggen op iets groters dan jezelf: religie, meditatie of vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld. 

Doe de test

Ben je niet zeker met welke soort vermoeidheid je het meeste worstelt en welke rust je dan ook kan gebruiken? Dalton-Smith plaatste daarvoor een korte 'rustquiz’ online die je gratis kan nemen. Na zo’n zeventig vragen te beantwoorden, krijg je in je mailbox een overzicht van hoe hoog je scoort op elke type vermoeidheid.