Kleurtje pakken in de zon? 3 experts geven tips die je waarschijnlijk nog niet kende. "Eet bosbessen”

Dat je goed moet smeren op een zonnige dag, dat weet je. Maar tegelijk schrik je gegarandeerd van wat je nog niét weet over de zon. Een arts, dermatoloog en experte in zonnecrème pakken al onze riskante ‘blinde vlekken’ aan: van hoe parfum dragen op een zomerdag je huid schaadt tot hoeveel méér zonnecrème je moet smeren om beschermd te zijn.

Hoewel we er nogal snel van uitgaan dat je je binnenshuis niet hoeft in te smeren, is de werkelijkheid niet zo simpel, weet Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie. “Uv B-straling komt inderdaad niet door je raam heen, maar uv A-straling wel. En die straling veroorzaakt eveneens zonneschade. Online circuleert een foto van een secretaresse die vijftien jaar lang haar werk deed naast een raam. Op de kant van haar gezicht die de hele dag blootgesteld werd aan de zon zie je veel meer rimpels en verzakking dan op de andere kant.”

“De foto laat duidelijk zien wat we uit onderzoek weten: je kan wel degelijk schade oplopen als je binnenshuis zit. Een andere plek waar je flink blootgesteld wordt aan de zon is de auto. De voorruit laat tegenwoordig geen uv-straling meer door, maar de zijramen wél. Smeer je dus goed in als je in de auto of in de buurt van een raam zit.”

Inzicht 1: donker haar beschermt beter

“Bruin of zwart haar beschermt beter tegen de zon dan blonde, witte of grijze coupes”, legt Jetske Ultee uit. “Dat heeft te maken met de hoeveelheid melanine. Het stofje dat je haar pigment geeft, vormt namelijk ook een schild tegen uv-straling. Lichte kleuren hebben van nature minder of geen melanine en zijn daardoor minder bestand tegen de zon.” 

Naast een roodverbrande kruin kan ook je haar schade oplopen, geeft de onderzoeksarts nog mee. “Uv-straling breekt melanine af. Als er te veel melanine afbreekt, volgen de proteïnes in je haar. Door de zon neemt het aantal aminozuren (onderdeeltjes van proteïne) in je haar af, waardoor het verzwakt, droog, dof en breekbaar wordt. Dat geldt trouwens net zo goed voor donker haar, het duurt alleen net wat langer.”

Inzicht 2: zonnestralen beïnvloeden je immuunsysteem

Het ene uv-licht is het andere niet. En dat heeft een effect op de huid, vertelt dermatoloog Thierry Passeron: “Sinds kort weten we dat er zowel lange als korte uv A-stralen zijn. De korte stralen leiden tot pigmentvlekken en fotoveroudering. Lange uv A-stralen hebben een hogere golflengte en dringen het diepst door in de huid, waardoor ze niet alleen de huid beïnvloeden, maar ook het immuunsysteem.”

“Dat maakt dat we gevoeliger zijn voor virussen en bacteriën, en dat virale infecties kunnen opflakkeren. Al hoeft dat niet per se slecht te zijn. Bij mensen met een overactief immuunsysteem – bijvoorbeeld bij eczeem, atopie of psoriasis – hebben uv-stralen net een positief effect: dankzij fototherapie wordt het immuunsysteem verzwakt, waardoor klachten kunnen verbeteren.”

Inzicht 3: je huid heeft een ‘zonnereserve’

Stéphane Douezan: “We worden allemaal geboren met een bepaald ‘zonnekapitaal’. De huid heeft een beperkt vermogen om zichzelf te herstellen en te beschermen, zie het als een soort voorraad zonminuten die we kunnen inwisselen tegen een momentje onbeschermd buiten. Eén probleem: telkens als we zo in de zon komen, stapelen de onderhuidse beschadigingen zich op. Na een tijd – wanneer die zonvoorraad uitgeput is en de huid het niet langer kan bolwerken – worden die beschadigingen zichtbaar en verliest de huid aan kwaliteit.”

En ook met parfum moet je opletten. Lekker met je favoriete zomergeur een dag op het strand doorbrengen? Liever niet. Sommige parfums zijn fototoxisch of fotoreactief: bepaalde ingrediënten kunnen onder invloed van de zon een reactie met de huid veroorzaken. Dat kan roodheid zijn, net als irritatie, pigmentvlekken of huidveroudering. Voorbeelden van fototoxische stoffen zijn geur- en kleurstoffen zoals lavendel, rozemarijn en oliën uit citrusvruchten.

Inzicht 4: even belangrijk als je SPF zijn antioxidanten

Uit onderzoek blijkt dat als je de aangeraden hoeveelheid smeert – namelijk 2 mg per vierkante centimeter huid – de SPF op de verpakking overeenkomt met de werkelijke bescherming. Smeer je minder? Dan vermindert ook de beschermingsfactor. In de praktijk brengen velen amper 0,5 mg per vierkante centimeter aan. Wie een SPF 30 ­gebruikt, ­beschermt zich dus eigenlijk slechts met een SPF 7,5. Oeps!

Jetske Ultee: “De eerste bescherming tegen de zon is een zonnebrandcrème. Alleen, die houdt nooit álle uv-straling tegen. Omdat de werking vermindert, omdat je hier en daar een plekje vergeet of omdat je op een hete zomerdag al eens durft te zweten. En natuurlijk omdat er nog steeds uv-straling door je zonnebrandcrème heen komt. Een SPF 50+ beschermt je tegen 98,3% van de zonnestralen. Dat betekent dat 1,7 procent van de uv-straling je huid nog wel bereikt. Enter: antioxidanten.”

“Die kunnen een deel van de zuurstofradicalen – die ontstaan door zonblootstelling en schade veroorzaken – neutraliseren. Als je jong bent, heb je genoeg antioxidanten. Maar met de jaren slinkt die voorraad. Tel daarbij op dat uv-stralen en vervuiling het aantal antioxidanten eveneens doen afnemen en het is duidelijk dat je huid steeds harder moet werken om zichzelf te beschermen. Gelukkig kan je zelf een handje helpen door de voorraad weer aan te vullen. Koffie en groene thee, pistachenoten, wortels, groene bladgroenten, bosbessen en andere felgekleurde groenten en fruit bevatten veel antioxidanten. Of je kan ze smeren: serums, crèmes of toners met niacinamide (vitamine B3), vitamine A, C en/of E, Q10 of groenethee-extract zijn een uitstekende keuze.”

Inzicht 5: je huidbarrière is je buffer

Wie regelmatig in de zon komt, kan haar huidbarrière beter zo sterk mogelijk houden. Door het vochtgehalte aan te vullen, voorkom je dat de huid droger wordt, haar elasticiteit verliest en kleine rimpeltjes gaat vertonen. Kies vooral voor ingrediënten als niacinamide, hyaluronzuur of glycerine.

Inzicht 6: je fond de teint beschermt ook

Wist je dat make-up je huid extra ­beschermt? Foundations, BB-crèmes en gezichtspoeders bevatten vaak ijzeroxide, dat beschermt tegen zichtbaar blauw licht. Geen wonder dat steeds meer zonnecrèmes voor het gelaat tegenwoordig in een getinte variant komen.

Inzicht 7: aftersun is niet overbodig

Voor wie dacht dat aftersun een overbodige stap en vooral slimme marketing was? Mis poes. Als je in de zon bent geweest, is hydrateren heel belangrijk, benadrukt Jetske Ultee. “Al hoeft dat niet per se een aftersunproduct te zijn. Die verschillen namelijk niet wezenlijk van gewone bodylotions. Soms moet je er zelfs een beetje mee opletten, want er kunnen irriterende stoffen als uitdrogende alcohol of menthol in zitten. Ik raad je aan om op zoek te gaan naar een crème met hydraterende ingrediënten die voorkomen dat je huid uitdroogt. Maar vermijd een te vette crème, daarmee kan de huid haar warmte minder goed kwijt.”

Voor kindjes

De huid van baby’s en kinderen is anders dan de onze: ze is erg delicaat en doorgaans wat gevoeliger dan bij volwassenen. Het is daardoor extra belangrijk dat hun zonnebrandproduct goede zonnefilters bevat en parfumvrij is (PS Die producten zijn natuurlijk ook prima voor volwassenen). Baby’tjes tot zes maanden kan je trouwens beter niet insmeren, maar hou je zo veel mogelijk uit te zon. Tenzij het echt niet anders kan, natuurlijk.

Handig hebbeding

En wat kun je nog aan het lijstje toevoegen? Tegenwoordig zien we steeds vaker gadgets, zoals uv-stickers of polsbandjes, die je vertellen wanneer je je weer moet insmeren. Je plakt de sticker op je huid en smeert daaroverheen zonnebrandcrème. De sticker verkleurt dan van paars naar doorzichtig, al gebeurt dat alleen als je genoeg zonnebrandcrème hebt gebruikt. Als er niet meer genoeg zonnebrandcrème op de sticker zit, zal de sticker weer paars worden en is het dus tijd voor een nieuwe laag. De ideale reminder! Je weet wat je te doen staat als je straks in de zon gaat liggen of aan een raam gaat zitten: smeren maar.