Onderzoek biedt nieuwe kennis over aandoening die 1 op de 10 (!) vrouwen veel pijn bezorgt: “Een gamechanger”

Een op de tien vrouwen heeft endometriose. Dat wil zeggen: elke maand extreme pijn bij de menstruatie en soms zelfs pijn bij het vrijen. Toch is er nog maar bitter weinig geweten over de ziekte. Een nieuw onderzoek kan daar verandering in brengen én biedt hoop op betere behandelingen.

Eerst en vooral: wat is endometriose? Het is een ziekte waarbij cellen die lijken op baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeien: deze cellen hechten zich bijvoorbeeld vast aan de eierstokken, darmen of vaginawand. Dat kan tot zeer pijnlijke klachten leiden, van extreme menstruatiepijn in de onderbuik tot pijn aan het bekken of het middenrif, pijn bij het plassen of stoelgang maken, of pijn bij het vrijen.

Hoewel endometriose bij maar liefst een op de tien vrouwen voorkomt en zulke serieuze klachten geeft, is er nog maar weinig over geweten. “Studies tonen dat het meestal acht jaar duurt voor endometriose officieel wordt vastgesteld, en dat is een gemiddelde”, vertelde endometriosechirurg en prof. gynaecologie Carla Tomassetti (UZ Leuven) al aan NINA. Dat is problematisch, want als je endometriose laat woekeren, is er een verhoogde kans op onvruchtbaarheid.

Een analyse van meer dan 400.000 cellen biedt hoop

Om de ziekte beter te begrijpen, zetten Amerikaanse onderzoekers een ambitieuze studie op poten. Ze verzamelden meer dan 400.000 cellen van 21 patiënten, sommigen met en sommigen zonder endometriose. Dankzij een nieuwe techniek konden ze alle cellen analyseren en in kaart brengen.

“We zagen enkele verschillen tussen de belangrijkste subtypes van endometriose, zoals endometriose dat het buikvlies aantast en de variant die de eierstokken aantast”, schrijft prof. Kate Lawrenson, een van de onderzoekers, in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. “Dit onderzoek is een gamechanger. Het kan een startpunt zijn om de verschillende soorten endometriosecellen te bestuderen.”

De onderzoekers hopen dat het zal leiden tot een efficiëntere diagnose van de ziekte. Misschien lukt dat in de toekomst via een bloedonderzoek. “Nu gebeurt dat nog via inwendig onderzoek, een echo of MRI-scan of een kijkoperatie”, vertelt Tomassetti.

Daarnaast maakt het onderzoek de weg vrij voor betere behandelingen. En dat is nodig. Tot nu toe zijn de meeste therapieën gericht op het verlichten van de symptomen. Tomassetti: “Sommige vrouwen zijn geholpen met pijnstillers of anticonceptie zoals de (mini)pil. Een laatste stap is het chirurgisch verwijderen van endometrioseletsels. In uitzonderlijke gevallen moet dan ook de baarmoeder verwijderd worden.”