Risico op trombose is bij de pil hoger dan bij AstraZeneca. “En toch waarschuwen we vrouwen daar amper voor”

Ans Van Gasse (23) verloor een vriendin aan een trombose. De oorzaak: haar anticonceptie. “Dokters schrijven de pil te snel voor en vrouwen krijgen gevaarlijk weinig informatie.” Door het onderzoek naar de bloedklonters die het AstraZeneca-vaccin zou veroorzaken is er plots ook aandacht voor de link tussen trombose en anticonceptie. Per miljoen vrouwen die de pil slikken, hebben zo’n 500 tot 700 vrouwen elk jaar kans op een trombose. Maar daar kraait geen haan naar. Professor Gynaecologie Johan Verhaeghe (UZ Leuven) licht de cijfers toe: “Als je niet rookt, obees bent of bloedklonters in de familie hebt, hoef je je over de pil in principe geen zorgen te maken”

Ans vertelt: “Nina was 20 en op Erasmus. Ze was net overgeschakeld van de pil naar een hormonale pleister. Die komt met een nog hoger risico op trombose. Zeker als de vrouwen in je familie, net zoals bij Nina, spataders hebben. Maar dat is haar nooit verteld geweest. Een paar weken voor haar terugkomst, zakte Nina in elkaar in een straatje in de stad. De autopsie was duidelijk: ze had een longembolie. Anderhalve week ervoor had ze nog aan haar mama verteld dat haar been precies zo dik was. Maar geen van beiden wist dat dat een alarmsignaal was voor een bijwerking van haar pleister. Als Nina dat wel had geweten, was ze er nu misschien nog.” 

Anticoncept!

Het verhaal van Nina is schrijnend. Hormonale anticonceptie, zoals de pleister of de pil, heeft bij sommige vrouwen een verhoogd risico op tromboses, en dat heeft Ans vorig jaar van dichtbij aanschouwd. Sindsdien riep ze ‘Anticoncept!’ in het leven. Met de campagne willen ze Vlamingen informeren over de pil en de Vlaamse overheid om maatregelen vragen. 

Nina’s dood had voorkomen kunnen worden, gelooft Ans. Weet wel: ze is absoluut niet tegen de pil en haar boodschap is niet ‘stop er allemaal mee’. Maar hoe we omspringen met de pil, vindt ze problematisch. “Een vrouw neemt de pil doorgaans elke dag, jarenlang”, zegt Ans. “En toch weten veel vrouwen maar half wat ze slikken en wat het met hun lijf doet. Toen ik op mijn vijftiende naar de dokter ging met onregelmatige maandstonden, zei hij: ‘Neem de pil maar.’ Zonder me uit te leggen welke pil ik kreeg of te onderzoeken waarom ik zo onregelmatig was. Zelf heb ik later pas ontdekt dat ik een van de meest risicovolle pillen kreeg voorgeschreven. Mijn nieuwe dokter zei me: ‘Ik snap niet dat ze je die gegeven hebben.’”

“Vaak hebben dokters wel alle info, maar spelen ze die niet door”, zegt Ans. “We begrijpen heel goed waarom: ze willen ons niet nodeloos bang maken voor een anticonceptiemiddel dat voor de meeste vrouwen heel goed werkt. Maar de slinger is nu te ver naar die kant doorgeslagen. Er moet een goede balans zijn tussen informeren en geruststellen. Pas dan kunnen we verstandiger met de pil omspringen. Dan komt er ook geen paniek, omdat we wéten hoe groot ons risico op een bloedklonter is en wat de alarmsignalen zijn. ”

Prof Johan Verhaeghe (UZ Leuven): “De wetenschap blijft werken aan veiligere anticonceptie”

In een interview met HLN Live reageert professor gynaecologie Johan Verhaeghe van UZ Leuven op de vragen over de pil. “Gemiddeld geeft de pil inderdaad drie tot vier keer meer kans op een trombose. Dokters zijn zich zeker bewust van dat risico en de wetenschap blijft zoeken naar betere pillen of anticonceptiva.”

“Maar”, zegt de prof, “niet elke pil levert een even groot risico.” Dat komt door de samenstelling. In sommige pillen (of pleisters) zit oestrogeen. En hoe minder oestrogeen, hoe lager het risico. “Daarom worden nu steeds meer pillen gemaakt met natuurlijk oestrogeen in plaats van synthetisch oestrogeen, en is er een groeiend aanbod in pillen die geen oestrogeen meer bevatten, enkel het hormoon progestageen.” Verhaeghe benadrukt daarnaast dat je leeftijd een grote rol speelt. “Vanaf de leeftijd van 40 à 45 jaar loop je sowieso meer risico op een trombose.” Met andere woorden: vanaf dan stap je het best over naar een ‘veiligere’ pil of een andere vorm van anticonceptie.

Verhaeghe waarschuwt ook nog dat meer sensibilisering een averechts effect kan hebben. “Informatie is altijd goed, maar we moeten er ook voor opletten dat we geen angst zaaien waardoor vrouwen gaan afhaken. Als je niet rookt, obees bent of bloedklonters in de familie hebt, hoef je je over de pil in principe geen zorgen te maken.” 

De missie van Anticoncept! 

Met Anticoncept! proberen Ans en co. nu 15.000 handtekeningen te verzamelen om een verzoekschrift in te dienen bij het Vlaams Parlement. “Dankzij de discussie  rond bloedklonters door AstraZeneca, was er plots ook aandacht voor de link tussen trombose en anticonceptie. Daardoor kwamen er veel mensen bij ons terecht en hebben we nu nog maar 3.000 handtekeningen nodig. We willen bij de overheid aandringen op meer studies, meer sensibilisering, en meer controle. Want als je nu een dokter hebt die er laks mee omspringt, kan dat je leven kosten.” 

Ondertussen neemt Anticoncept! het op zich om Vlamingen te informeren over de pil via hun Instagrampagina. “Natuurlijk met de kanttekening dat wij geen dokters zijn. We bestuderen medische bronnen, zoals bijvoorbeeld studies die risicovolle pillen afraden, zoals Chloé, Claudia 35, Daphne en Diane 35. Die worden nu soms nog wel voorgeschreven. We vonden ook richtlijnen voor dokters over het voorschrijven van de pil op de website van Domus Medica, de vzw die huisartsen inlicht. Een document van 35 pagina’s, met waarschuwingen die niemand van ons al te horen had gekregen. Erg confronterend. Waarom stroomt die info over de pil niet verder door?”