Van wasbaar maandverband tot de cup: zijn duurzame menstruatieproducten écht beter en wat past het beste bij jou?

Nooit eerder hadden we als vrouwen zoveel opties als het op intieme hygiëne aankomt. En toch was er nooit eerder zoveel commotie. Want moeten we kiezen voor wasbare maandverbanden of investeren we beter in een cup, het statussymbool van de milieubewuste menstrueerster? Professor Yves Jacquemyn promoot het gezond verstand: “Laat je hoofd niet op hol brengen.

Vrouwen menstrueren gemiddeld 400 keer in een leven en gebruiken daarbij ongeveer 10.000 maandverbanden of tampons. Dat is behoorlijk wat. Toch staan we er amper bij stil. We gooien ons gebruikelijke merk vlotjes in de winkelkar zonder ooit de bijsluiter te lezen of ons over de precieze ­samenstelling te buigen. Terwijl het toch over onze ­intiemste hygiëne gaat. Dus als er dan online iets begint te borrelen en we gefluister over chemicaliën opvangen, schieten we ­collectief in de kramp. Want hebben we ons al die tijd in de luren laten leggen? Namen we risico’s zonder het te beseffen? Zijn onze tampons gevaarlijk en moeten we ­allemaal aan de cup? En wat als die vacuümgewijs vast komt te zitten? Wie online op zoek gaat naar ­verhelderende inzichten, belandt in een hopeloos kluwen. Een bombardement van feiten, getallen en ingewikkelde chemische formules.

Lage concentraties

Professor Yves Jacquemyn, hoofd gynaecologie van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen schept gelukkig wat klaarheid. “Die commotie is niet nieuw,” zegt hij, “die komt in golven. Zowat om de tien jaar stellen we tampons en maandverbanden plots in vraag.” Ook de FOD Volksgezondheid trok op onderzoek. Eind januari publiceerde de overheidsdienst de resultaten van een studie die de mogelijke aanwezigheid van schadelijke stoffen in tampons en maandverband onderzocht. Wat blijkt? De concentraties zijn te laag om ­gekwantificeerd te worden en liggen ook ver onder de Europese ­grenswaarden. 

Uiteraard zou een complete afwezigheid van hormoonverstorende stoffen nog beter zijn. Daarom onderneemt EDANA, een organisatie die de producenten van maandverband en tampons vertegenwoordigt, ­stappen om alle sporen van schadelijke chemische stoffen te vermijden. “Gebruik je gezond verstand”, zegt professor Jacquemyn. “We worden omringd door dioxines. Wat je via een tampon of maandverband binnenkrijgt, is daarbij te verwaarlozen. Wie een leven lang frisdrank uit ­plastic flessen drinkt, krijgt eigenlijk veel meer chemische ­vuiligheid ­binnen. Als je strijd wil voeren, ban dan vooral plastic uit je leven, dat heeft een veel groter gezondheids­effect. Onze kleding, voedselverpakkingen en dagelijkse voeding ­bevatten dus heel wat meer dioxines dan die menstruatie­producten. En kleren aantrekken en eten doen we elke dag.” 

Kies daarom voor die middelen die het best met jou en je levensstijl matchen. “Er zijn zeker ecologische ­argumenten pro wasbare maandverbanden, maar ­vergelijk het met de stoffen zakdoeken die vroeger elke week gewassen en gestreken werden. Wie gebruikt die nu nog? En met ecologisch wasmiddel krijg je die bloedvlekken er sowieso niet uit.” Niet dat het kwaad kan om je vaste gewoontes onder de loep te nemen. “Als hulpverlener vertoef ik geregeld in het buitenland en als je dan ziet wat voor een chemische rommel er op die katoenplantages gebruikt wordt, schakel je zeer snel over naar kleding van biokatoen. Ik draag niets ­anders meer.” 

Verstandig biologisch

Biologische, ongebleekte honderd procent katoenen maandverbanden of tampons schuift de professor dan ook naar voren als de verstandigste keuze. “Maar houd vooral het hoofd koel, want elke oplossing, van tampons tot cups, is een goede oplossing en een persoonlijke keuze. Laten we niet verglijden in Amerikaanse toestanden. Daar staan de supermarkten vol vaginaspoelingen en geparfumeerde tampons en dat is nergens voor nodig. Vaginaal vochtverlies is normaal, vagina’s zijn gezonde organen met bacteriën. Dus heeft elke vagina haar eigen geur en look, er is geen standaard. En als je echt iets voor het milieu wil doen, koop dan een gewoon stuk zeep in plaats van douchegel, want dat is vooral plastic en water.” Voor de rest van je lichaam welteverstaan, want je vagina kan je het best alleen met water wassen.

Is groener ook beter? De redactie test uit! 

Ecologische tampons

Redactrice Nathalie: “Als we volgens de reclames in het blauw kunnen menstrueren, moet dat ook in het groen kunnen. Bij wijze van spreken dan: deze tampons zijn gemaakt uit ongebleekte natuurlijke materialen zoals biologisch katoen en cellulose en zouden minder schadelijke stoffen bevatten dan de reguliere variant. Van de mogelijke aanwezigheid van toxisch materiaal down-under lag ik tot nu toe niet wakker. Wél van de grote droogte: nee, daarmee bedoel ik niet het dreigende watertekort, maar wel het gevoel dat tampons – zeker bij lichte menstruatie – bij mij veroorzaken. Deze exemplaren van Natracare irriteren niet, dat is een groot pluspunt. Alleen vraag ik me af of ze wel echt zoveel groener zijn: zo zijn de tampons individueel verpakt in plastic. Hoewel ze volgens de verpakking ‘gecomposteerd kunnen worden onder de juiste omstandigheden’, wordt me aangeraden ze in de vuilnisbak te werpen. Bij het verwerken van de tampons als afval zouden er minder schadelijke stoffen vrijkomen dan bij gewone tampons, maar dat kan ik niet controleren.” 

€ 4,20 voor 20 stuks, hier online te koop. 

Menstruatieslip 

Redactrice Sophie: “Zodra ik de slip aantrek, blokkeert mijn lijf. Dit dunne wielrennersbroekje in slipformaat voelt comfortabel, maar ik ben er me constant van bewust. Na een uur denk ik dat ik spontaan ­gestopt ben met menstrueren: ik voel helemaal níéts. Onderzoek leert dat die slip kurkdroog is. Maar ik bloed wel degelijk. Sterk absorberend is dus een understatement. De rest van de dag voelt mijn slip droog aan. Hoewel de slip geen deel van mijn routine zal worden, zou ik het ding wel gebruiken in lastige situaties, als ik weet dat ik urenlang voorbij geen degelijk toilet kom. Op hikes of langeafstandsvluchten bijvoorbeeld. Handig voor noodgevallen dus.”

€ 10,95, hier online te koop. 

Wasbaar maandverband 

Webredactrice Liesbeth: “Ik vreesde een luier­effect, maar de grootte valt gelukkig mee: iets dikker dan het klassieke model. En dat voel je. Het is zacht, maar na een tijdje ook warm. Nog een nadeel is dat de kleefstrip van het klassieke maandverband vervangen is door ruwe velcroplakkers die je net als vleugeltjes om je slip vouwt. Die schuren tijdens het wandelen aan mijn billen en tot overmaat van ramp doen ze hun werk niet, want het verband blijft niet perfect op z’n plaats zitten. Als je niet te veel beweegt – bedankt, kantoorjob – doet het maandverband gelukkig wel wat het belooft: prima absorberen. Na drie uur is het tijd om het ding te vervangen, en dat is meteen het grootste struikelblok. Thuis is dat geen probleem, maar op het werk? Dan moet je met een tas naar het toilet, het maandverbandje netjes oprollen om het dan nog een hele dag bij te houden en ’s avonds te wassen. Liever voor het milieu: ongetwijfeld. Maar praktisch? Twijfelachtig.”

€ 10, hier online te koop. 

Cup 

Webredactrice Margo: “Enkele jaren terug had ik het al eens geprobeerd, toen was de menstruatiecup hier geen succes. Maar hij is ecologischer en op lange termijn goedkoper, dus krijgt de cup een tweede kans. Hem inbrengen is opnieuw geen pretje. Na wat gefriemel in het toilet loop ik rond met de angst dat ik straks met een dipdye-broek rondloop. Wonder boven wonder vergeet ik na een tijd dat ik de cup inheb. Na zo’n vier uur wordt de nieuwsgierigheid te groot en besluit ik een kijkje te nemen. Zonder al te veel gesukkel lukt het de cup te verwijderen en eigenlijk komt mijn nieuwsgierigheid uren te vroeg. Ik maak hem leeg in het toilet, spoel hem uit en breng hem weer in. En jawel, oefening baart kunst. Durf ik hem te dragen naar het werk? Nog niet. Wel perfect voor lange thuiswerkdagen.” 

€ 30,95, hier online te koop. 

Tekst: Sophie Allegaert