Zoveel calorieën moet je elke dag schrappen om langer te leven. Diëtisten leggen uit. “Eten is echt overal”

Door elke dag 25 procent minder calorieën te eten zou je langer leven, volgens een nieuwe studie. Meer nog: dat heeft hetzelfde effect als stoppen met roken. Hoe kan dat? Diëtisten Sanne Mouha en Michael Sels leggen uit of het klopt. Ze geven raad hoe je met minder moeite naar een gezonde calorie-inname toewerkt. “Er is een heel belangrijke máár.”

Wetenschappers van de Columbia University in New York komen met opvallende resultaten. In hun experiment ontdekten ze dat we het verouderen kunnen vertragen. Daarvoor moeten we simpelweg minder eten, klink het. Een kwart minder om precies te zijn.

De deelnemers die hun calorie-inname met 25 procent inperkten, verouderden zo'n drie procent trager dan degenen die dat niet deden. De onderzoekers rekenden dat om: het risico op vroegtijdig overlijden daalt met tien tot vijftien procent. Nog een sterke claim: het voordeel van de calorie-inname te beperken is vergelijkbaar met het effect van iemand die stopt met roken.

Ook bij mensen met een gezond gewicht?

Om tot die inzichten te komen voerden de onderzoekers een tweejarig experiment uit met 220 gezonde volwassenen. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 38 jaar. Ze hadden een gemiddeld BMI van 25,1 (een normaal gewicht). De ene helft at minder calorieën en de rest hield vast aan de traditionele richtlijnen voor gezond eten. De aanbevolen calorie-inname voor vrouwen ligt op 2.000. Bij mannen is het 2.500. En toch toont deze studie dat wie daarvan een kwart minder inneemt, langer zal leven.

Daarvoor analyseerden de onderzoekers bloedmonsters van de deelnemers vóór het experiment en na 12 en 24 maanden. “Deze resultaten zijn belangrijk”, zegt onderzoeker dr. Calen Ryan. “Ze bewijzen dat het vertragen van een biologisch verouderingsproces mogelijk is. En we dus zélf onze gezonde levensduur kunnen verlengen.”

Er waren al studies bij zwaarlijvige mensen die bewijzen dat er gezondheidsvoordelen zijn als zij minder calorieën opnamen. Die studies toonden dat cholesterol en bloeddruk verlaagt en het risico op diabetes en hartaandoeningen vermindert. Maar dit is de eerst studie die de gunstige effecten ook bij gezonde mensen aantoont.

Wat zeggen de experts? “Ga je dit op lange termijn volhouden?”

Minder eten, langer leven: klinkt bijna te mooi om waar te zijn? “Het klopt”, begint diëtiste Sanne Mouha, máár er is een belangrijke kanttekening. “Overgewicht is overal aanwezig in de samenleving en leidt tot zaken zoals hartproblemen, een hoger risico op kanker of diabetes. Die gezondheidsproblemen kunnen vroegtijdig overlijden mee in de hand werken. Als er iets aan het overgewicht gebeurt en je inderdaad 25 procent minder eet, zullen de bijkomende problemen vaak opgelost zijn.”

“Maar bij mensen met een normaal gewicht zorgt minder eten niet miraculeus voor een langere levensduur. Je moet de studie in perspectief plaatsen: bij die positieve effecten gaat het echt wel over mensen met uitgesproken overgewicht. Minstens een BMI van 25 of 30 plus.”

Bij een gezond en stabiel gewicht pleit Mouha er dus voor om de studie links te laten liggen. “Bovendien is 25 procent minder eten, best heel veel. En heeft vermageren geen zin als je gezond eet. Wie gezond eet en is, en opeens zoveel minder calorieën moet eten, zal ook gezonde producten moeten schrappen. Dat leidt dan weer tot tekorten.”

Tot slot zegt de diëtiste dat calorieën tellen niet meer van deze tijd is. “Dat werkt gewoon niet. Wat je wel moet weten? Eet je meer calorieën dan je verbrandt, dan zul je bijkomen. Maar het is dus niet de bedoeling om daarom te focussen op getallen. Focus liever op wat je zeker moet binnenkrijgen: groenten, fruit en graanproducten.”

Ook Michaël Sels, hoofddiëtist bij het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) is het daarmee eens. “Je kunt geen leven lang 25 procent minder calorieën eten. Het zal wel kloppen dat zoiets even goed is als stoppen met roken. Een derde van de kankers kunnen vermeden worden door een gezond gewicht en meer beweging. Omdat 1 op 2 Belgen te zwaar zijn, zal de impact groot zijn als we dat aanpakken. Alleen moet dat absoluut op een duurzame manier, niet door zoveel procent minder te eten.”

Hoe streef je een realistisch en gezond gewicht na?

Probeer wel te streven naar de fitste versie van jezelf, dus. Geen makkie vandaag de dag, legt Sels uit. “In onze Westerse wereld is een te grote calorie-inname een van de grootste problemen. Dat ligt niet aan de mensen die opeens minder wilskracht hebben, wel aan onze omgeving: eten is echt overal. In het midden van de nacht kun je een ongezonde snack bestellen via Deliveroo. En ook de porties zijn groter, ongezonde voeding wordt slim gemarket, denk aan 25 procent meer chips die niet in de kast belanden.”

Gezonder leven is dus geen individuele verantwoordelijkheid, de omgeving zal zich mee moeten aanpassen. Gelukkig kun je zelf inzetten op bepaalde verbeteringen.

Wat kan ik zelf doen om langer te leven?

- Zet gezonde voeding in de kijker

We leven in een omgeving waarbij onze calorie-inname ontploft is. Vroeger lagen er alleen maar koffiekoeken bij de bakker in het weekend, nu elke dag een etalage vol. Vroeger lagen er in de winkel paaseitjes een maand voor Pasen, nu enkele maanden ervoor. Draai het dus om. Leg een waterflesje in de auto. Zorg voor een fruitmand op kantoor. Neem een gezonde lunch mee. En zet alleen maar groeten op tafel om bij te scheppen. Laat vlees en aardappelen dus achter in de keuken.

- Pas porties aan

De hoeveelheid gezonde dingen kun je vergroten. Neem bijvoorbeeld de lunch. In plaats van een smos met vijftig gram groenten of een broodje met veel beleg, neem je een salade met wat kaas en een stukje brood. Of als je een recept met gehakt maakt, voeg dan de helft linzen toe. Een makkelijke manier om meer peulvruchten te eten.

- Gebruik slimme technologie

Technologie zorgt ervoor dat we in plaats van te wandelen naar het station sneller een elektrische step zullen nemen. Het ontneemt ons onze beweging, maar je kunt ook slimme technologie gebruiken: een stappenteller of apps die je helpen met voldoende water te drinken.

- Laat je verleiden door de juiste producten

Marketing zorgt ervoor dat we soms naar heel ongezonde dingen grijpen, maar je kunt bij familie en vrienden ook ‘reclame maken’ voor gezonde en toffe producten. Serveer bijvoorbeeld wraps gemaakt van een beslag met groenten. Moeilijk om je kind rode biet aan te leren? Misschien zal zo’n wrap met rode biet in verwerkt hen sneller overtuigen.