Onderzoekster toont dat papa’s écht meezwangeren. “En ze raken moeilijk af van de zwangerschapskilo’s”
“Wij zijn zwanger.” Het is een uitspraak die je weleens hoort in de volksmond. De één vindt het schattig, de ander gruwelijk, maar er zit wel degelijk een kern van waarheid in. Dat toont een nieuwe studie van onderzoekster en diëtiste Vickà Versele (VUB/KU Leuven): zowel mama’s als papa’s komen tijdens de zwangerschap kilo’s bij die ze niet zo makkelijk kwijtraken.
Het ouderschap brengt grote veranderingen met zich mee. “Ja, ook voor papa’s”, zegt diëtiste Vickà Versele. “Al worden ze dikwijls vergeten.” Daarom focuste Versele tijdens haar doctoraatsonderzoek op mannen: klopt het dat ze mee zwangeren? En op welke manier verandert hun lichaam en hun gedrag dan?
“Ik heb jonge koppels die voor het eerst in verwachting waren, gevolgd van het begin van de zwangerschap tot een half jaar na de bevalling”, vertelt de onderzoekster. “Daarna voerde ik groepsgesprekken met een heleboel kersverse mama’s en papa’s. De exacte cijfers en bevindingen worden nog geanalyseerd, maar we zien een duidelijke tendens: niet alleen vrouwen, maar ook mannen komen vaak gewicht bij tijdens die periode.”
De man is solidair
De eerste extra kilo’s tikken al aan tijdens de zwangerschap. Bij vrouwen spelen vooral biologische factoren een rol, zoals misselijkheid, vermoeidheid en hormonale veranderingen. Maar bij mannen is er vooral een praktische factor, zegt Versele: “De aanwezigheid van specifiek voedsel. Als toekomstige ouders minder energie hebben, moe of misselijk zijn, kan het lastiger zijn om naar de supermarkt te gaan of om uitgebreid te koken. Waardoor er soms geen gezond eten op tafel staat.”
Al kunnen de veranderingen bij de zwangere vrouw ook een invloed hebben. “Als ze tijdens het eerste trimester veel tussendoortjes eet om haar misselijkheid te temperen, wordt dat snackgedrag vaak gekopieerd door de partner. Hetzelfde geldt voor cravings (plotse honger, red.). Of later, wanneer de vrouw vermoeid is en moeilijker kan sporten, zal ook de man zijn loopschoenen sneller laten staan en mee in de zetel kruipen. Zo kunnen er zich nieuwe gewoontes ontwikkelen die het lichaamsgewicht beïnvloeden.”
Een belangrijke nuance: de invloed kan eveneens in de positieve richting gaan. “Wanneer een zwangere vrouw focust op gezond eten en voldoende beweging, dan doet de man óók vaak mee. Bovendien zien we dat een deel van de mannen juist gezonder eet, volledig los van wat hun vriendin doet. Zij zijn namelijk bezorgd om hun levensstijl en willen een fitte papa zijn voor hun toekomstige kind.”
Mogelijke oplossingen
Hoe dan ook blijft het na de bevalling een uitdaging om de hardnekkige zwangerschapskilo’s kwijt te spelen. “De vermoeidheid weegt door, het is moeilijker om gezonde maaltijden of sportsessies in te plannen... En de baby krijgt de allerhoogste prioriteit. Ouders geven aan dat ze liever tijd spenderen met hun kind dan een gezonde maaltijd ineen boksen of sporten. Logisch, hé”, zegt Versele.
Steun vanuit de omgeving kan dus een wereld van verschil maken, meent de diëtist. “Ouders ervaren nog een barrière om hulp in te schakelen. Voor een noodsituatie, tot daaraan toe. Maar een babysit vragen opdat ze kunnen sporten? Dat lijkt onnozel. Die perceptie moet veranderen.”
Het lijkt de onderzoekster tevens een goed idee om het vaderschapsverlof uit te breiden, zodat taken tussen ouders beter verdeeld worden en het makkelijker wordt om de tijd te nemen om gezond te koken of te sporten. “Nu geven ouders aan dat ze zich in een stereotiepe rol geduwd voelen: papa moet snel weer fulltime gaan werken, terwijl mama thuisblijft om voor het kind te zorgen.”
Aangepaste communicatie
“Nog iets wat aan bod kwam tijdens de gesprekken: veel vaders voelen zich amper aangesproken door de gynaecoloog of door andere zorgverleners”, zegt Versele. “We moeten dus streven naar een nieuwe aanpak, eentje die gericht is op het koppel in plaats van enkel op de mama. Zorgverleners kunnen ouders bijvoorbeeld gemeenschappelijke doelen geven om naar te streven, zoals twee keer per week samen bewegen. Dan zullen ze elkaar ook sneller aanmoedigen en ondersteunen.”
“Nog een laatste opmerking: apps en brochures over het ouderschap hebben dikwijls een vrouwelijk design. Mannen willen die info lezen. Ze willen weten hoe ze hun vrouw kunnen ondersteunen, maar ze voelen zich totaal niet aangesproken door de communicatie die nu verspreid wordt. Een ander ontwerp, met een humoristische kwinkslag, zou hun aandacht wél trekken.”
