Opvallend veel kinderen zijn ernstig ziek. Zo boost je de weerstand van je kleintje(s) volgens een arts

Verontrustende trend in ziekenhuizen: er liggen opvallend veel kinderen op intensieve zorgen. De boosdoeners zijn gekende ziektes zoals griep, die een sterk immuunsysteem de baas zou kunnen. Maar juist daar knelt het schoentje. Hoe versterk je het immuunsysteem van je kind? En klopt het dat eens goed vuil worden hen resistenter maakt tegen ziektes? Dokter Servaas Bingé licht toe en geeft 6 tips. “Veertig jaar geleden waren kinderen nog relatief onbezorgd.”

Al drie weken lang ligt de afdeling pediatrie in Leuven helemaal vol, net zoals de kinderintensieve afdeling. Andere ziekenhuizen in ons land zien een gelijkaardige tendens. Niet alleen in België, trouwens. Een Duitse arts trok dit weekend aan de alarmbel omdat het aantal zieke kinderen nu historisch hoog ligt. De grootste boosdoeners zijn gekende virussen zoals RSV, griep, bronchitis en longontstekingen.

Hier een allesomvattende verklaring voor vinden, is moeilijk. “We doen meer neustesten dan vroeger en het labo spot dus ook vaker het gewone griepvirus. In de winter is griep couranter, maar we zien inderdaad dat het nu meer voorkomt dan anders. Een mogelijke verklaring is uiteraard dat we terug meer fysiek contact hebben. We leefden lange tijd afgeschermd en hadden minder blootstelling. Dat voelen nu dus vooral de jonge kinderen, die vaker ziek worden.”

Kinderen moéten ziek worden

“Maar”, vervolgt Bingé. “Ziek worden is nodig voor kinderen: hun immuunsysteem moet de virussen leren kennen. Het is heel normaal dat ze in de kleuterklas twee jaar lang lopen te snotteren, bij wijze van spreken. Op die manier bouwt hun weerstand op en neemt ook de geheugenfunctie van het immuunsysteem toe. Die geheugencellen weten dan op de duur: aha, met dat virus zijn we al in contact geweest, dus we moeten die antistoffen aanmaken.”

“Het frequent ziek zijn als kind heeft dus een biologische, nuttige rol. Maar dan hebben we het wel over normale virusinfecties die van voorbijgaande aard zijn en die het lichaam zelf kan oplossen. Als de koorts heel hoog is, langer dan drie dagen duurt, het kind ziek of slap is en niet meer eet of drinkt, dan moeten we inderdaad medische ondersteuning bieden.”

Waarom belanden meer zieke kinderen in het ziekenhuis?

En dat lijkt nu dus vaker noodzakelijk te zijn dan pakweg enkele jaar terug. Bingé: “Er zijn meer zieke kinderen die worden opgenomen. Er rijzen twee vragen, waarvan de eerste: zijn ze ook effectief ziéker? Toen ik nog huisarts was, hadden we deze tijd van het jaar ook die ziektepieken. Maar de drempel om naar het ziekenhuis te gaan lag véél hoger dan vandaag. Soms is gespecialiseerde zorg zeker nodig, hoor, maar we doen er sinds de pandemie sneller beroep op.”

“Ten tweede is er de hygiënehypothese die zegt dat we té proper kunnen leven, waardoor ons immuunsysteem minder wordt blootgesteld aan bacteriën en virussen. Door de aanwezigheid van goede en slechte bacteriën wordt ons immuunsysteem getraind.”

“Kinderen spelen vandaag minder buiten dan vroeger, ze ploeteren minder in de aarde en zijn minder vaak vuil. Dat kan een impact hebben op de ontwikkeling van hun microbioom, een van de belangrijkste factoren voor ons hele immuunsysteem. Bij mensen die veel verkouden worden of aan auto-immuunziekten lijden, ligt een verstoring in het microbioom vaak aan de basis.”

Zo boost je het immuunsysteem van kinderen

“Dingen zoals supplementen of gembershots zijn extraatjes. We moeten vooral back to basics. Om het in feesttermen te zeggen: het heeft geen zin om een grote piek op de kerstboom te zetten voor hij rechtstaat en er ballen in hangen. Laat ons eerst de boom degelijk neerzetten, voor we naar de top van de piramide gaan.”

“Een voedzaam voedingspatroon is een van de belangrijkste factoren voor onze gezondheid. Ook voor kinderen geldt dat ze best heel veel fruit en groenten eten, en zo plantaardig en gevarieerd mogelijk. Hoe meer kleur er op hun bord ligt, hoe beter. Probeer er een spelletje van te maken. Hang bijvoorbeeld een regenboog op de koelkast en zeg dat ze elke dag elk kleurtje gegeten moeten hebben. Zo krijgen ze niet alleen koolhydraten en eiwitten binnen, maar ook de juiste fytonutriënten en antioxidanten, die dan weer de juiste bescherming bieden tegen bepaald ziektes.”

“Vermijd zoveel mogelijk bewerkte voeding, waar veel toegevoegde suikers en ongezonde vetten in zitten. Dat betekent niet dat je nooit een koekje of ijsje mag geven, maar als je wilt dat je kind écht gezond is en blijft, vermijd je dat dat elke dag is. Heel belangrijk is dat het eerder de uitzondering is dan de regel.”

“Het functioneren van ons immuunsysteem hangt heel nauw samen met onze slaap. Wie slaaptekort heeft, is veel vatbaarder voor virussen en bacteriële infecties. Jonge kindjes hebben twaalf tot zestien uur slaap nodig, tieners ongeveer tien uur. Het is heel belangrijk dat ze aan die uren geraken. Maak er, zelfs in vakantieperiodes, een goede gewoonte van om de juiste slaaproutine in te bouwen. Een limiet op de schermtijd kan daarbij helpen.”

“Beweging is ook een van de essentiële bouwstenen van de piramide. Wij mensen zijn gemaakt om te bewegen. Kinderen zouden minstens een uur per dag actief moeten zijn, buiten hun turn- of balletles. Daarmee bedoel ik: actief spelen, wandelen, lopen, ... Onvoldoende beweging heeft een zeer negatief effect op het immuunsysteem.”

“Veertig jaar geleden waren kinderen nog relatief onbezorgd. Maar vandaag gaan steeds meer kinderen gebukt onder stress. Ik las onlangs dat hun gemiddelde stressbeleving gelijkstaat aan die van een psychiatrische patiënt honderd jaar geleden. Dat ligt aan de maatschappij en de drukte ervan. Kinderen zien ook alle negatieve nieuwsberichten binnenkomen, en worden blootgesteld aan een bijna voortdurende stroom van informatie. Als ouder is het heel belangrijk om hen daar zo goed mogelijk van af te schermen. Enerzijds door ze goeie gewoontes aan te leren, anderzijds door het goeie voorbeeld te geven. Dat doe je door zelf een goede work-lifebalance te installeren en stress op een zo laag mogelijk pitje te houden.”

“We moeten ons geen illusies maken: we gaan nooit alle ziektes de wereld uit krijgen", besluit Bingé. “We gaan als mens altijd achter de feiten aanhollen. Maar met een gezonde levensstijl kom je al een heel eind.”