“Wanneer laat ik mijn kind experimenteren met betaalapps?”: financieel expert beantwoordt 6 verrassende vragen van ouders over zakgeld

Praten over geld, het blijft ongemakkelijk. Zelfs met onze eigen kinderen. Ouders zitten dus vaak met vragen over zakgeld: wanneer ermee te beginnen, wanneer geef je opslag, wat met samengestelde gezinnen en mogen grootouders ook een centje geven? Na onze oproep stuurden jullie massaal jullie twijfels en onzekerheden door. Wij leggen ze voor aan zakgeldexpert Annelou Van Noort, die ze uitgebreid beantwoordt. “Het is belangrijk dat je luistert naar je buikgevoel.” 

Wie van jongs af aan bewust leert omgaan met geld, neemt als volwassene betere financiële beslissingen. Daar zijn experts het over eens. Maar hoe pak je dat aan als ouder? Ongeveer de helft geeft zakgeld, blijkt uit rondvraag van onderzoeksbureau iVox in opdracht van online bank N26. Al gaat dat vaak gepaard met vragen en twijfels: meer dan één op de drie vindt de financiële opvoeding een huzarenstukje. Waaronder ook deze vijf mama’s en één grootmoeder.

Claudia (37) twijfelt of ze haar zoon opslag moet geven

“Ik heb drie kinderen. Sinds mijn oudste naar het middelbaar gaat, geef ik hem zakgeld. Hij krijgt elke maand 20 euro. Dat kan hij gebruiken als hij naar de winkel gaat met vrienden of om te sparen. Onlangs heeft hij bijvoorbeeld een skateboard gekocht.” (trots lachje)

“Vanaf september gaat mijn tweede zoon ook naar het middelbaar. Hij zal dan ook 20 euro per maand krijgen. Ik twijfel alleen nog of mijn oudste zoon een opslag verdient. Hij wordt dan 15 en zal vaker met zijn vrienden iets gaan eten, naar de cinema gaan, uitstapjes maken, ... Hoeveel geef ik dan het best extra? En is 20 euro in de maand tout court voldoende?”

Wat zegt de expert?

Van Noort: “Veel ouders geven één keer per jaar opslag. Op een verjaardag, op 1 januari, op de start van het nieuwe schooljaar ... Vaak is dat geen groot verschil. Eerder 1, 2 of 2,50 euro.”

“Omdat elk gezin verschillend is, geef ik niet graag vaste bedragen. Mijn advies: maak samen met je kind een lijstje. Waarvoor moet hij of zij het zakgeld gebruiken? Wil je dat het kind ook spaart? Wordt het geld enkel gebruikt voor uitstappen, of ook voor cadeaus en kledij? Stel dat je zoon ook geschenken moet kopen voor zijn vriendjes én dat hij heel populair is en elke maand uitgenodigd wordt voor een feestje, heeft dat grote consequenties voor het zakgeld. Wees zo concreet mogelijk en zet alle afspraken op papier. Gaat hij gemiddeld één keer per maand naar de cinema, drie keer iets drinken en wil je hem nog 10 euro per maand geven om te sparen? Maak dan die optelsom.”

“Het kan trouwens geen kwaad om raad te vragen bij vrienden of ouders van klasgenootjes. En zit om de paar maanden eens samen met je kind om alle uitgaven te overlopen. Check samen of alles lukt, of de eisen van je kind redelijk zijn. Het moet leren dat het niet alles kan hebben. Wij kunnen als volwassene ook niet elke week naar de cinema én drie keer uit eten gaan én naar hartenlust shoppen. Dat zijn keuzes die je moet leren maken, en dat kan al vanaf een jonge leeftijd.” 

Alleenstaande mama Melanie (31) weet niet goed hoe te beginnen

“Op mijn twintigste ben ik onverwachts mama geworden. Nu, elf jaar later, heb ik een vriend. Hij woont apart, dus in principe ben ik nog steeds een alleenstaande moeder. Mijn dochter krijgt van mij en mijn familie af en toe een centje. Bij een goed rapport, bijvoorbeeld, of haar verjaardag. Maar het lijkt me tijd om haar op regelmatige basis geld te geven, zodat ze leert om hier bewust mee om te gaan. Hoe pak ik dit aan?”

“Mijn dochter wordt binnenkort 12 jaar. Is dat een goede leeftijd om te starten? Als alleenstaande mama is het niet makkelijk om vlot de eindjes aan elkaar te knopen, dus hoeveel geef ik haar? Moet ze hier dan ook al haar benodigdheden zoals kleren mee kopen? En mag ik haar vrij laten om te kiezen wat ze met dat geld doet, of moet ik haar aanmoedigen om te sparen, investeringen te maken en niet alles in één keer uit te geven?”

Wat zegt de expert?

Van Noort: “Geen twijfels nodig: 12 jaar is een prima leeftijd om te starten met zakgeld. Omdat ik niet in jouw portemonnee kan kijken, ben ik voorzichtig met uitspraken over budgetten. Gemiddeld geven ouders kinderen van 12 jaar 17 à 22 euro per maand. Maar je moet natuurlijk kijken wat mogelijk is voor jou.”

“Mijn advies: start met kleine stappen. Bespreek samen met je kind waar ze haar centjes voor wil gebruiken. Spreek bijvoorbeeld af om een paar euro’s per maand te sparen, de rest kan ze vrij uitgeven. Met grote investeringen en kleedgeld zou ik nog even wachten. Het kan overweldigend zijn om plots zelf shirts, broeken, sokken, ondergoed, accessoires, sportkledij voor hobby’s en school, ... te moeten kopen. Plus, dan moeten kinderen ook al nadenken over de toekomst. Bijvoorbeeld: vanaf april moet je geld opzij beginnen leggen voor een winterjas die je in het najaar koopt. Dat is veel denkwerk als je kind nog maar net leert omgaan met geld.”

“Je kan wel samen shoppen en afspreken hoeveel je maximaal wilt uitgeven. Dat bedrag kan je zelfs afhalen aan een bankautomaat, zodat je dochter visueel ziet hoeveel ze mag uitgeven. Op die manier leert ze dat ze niet én een shirt én een trui én een jurk tezamen kan kopen, maar dat ze bewuste keuzes moet maken.” 

Kathleen (41) vraagt zich af wanneer ze haar tieners een bankkaart en betaalapps moet geven 

“Bij ons thuis lopen er twee tieners rond: een zoon van 14 en een dochter van 12. Ze krijgen elks vijf euro per week. Omdat digitaal en contactloos betalen steeds belangrijker wordt, willen we hen ook leren omgaan met bankkaarten en betaalapps. Een jaar geleden hebben we voor onze zoon een kaart aangevraagd bij de bank, maar hij vond zichzelf daar nog te jong voor. Hij was bijvoorbeeld nerveus om zijn pincode te onthouden. Toch hebben we doorgezet. Ook onze dochter willen we binnenkort een bankkaart geven. Per maand kunnen ze een maximumbedrag van 20 euro uitgeven.”

“Soms aarzel ik nog: zijn ze hier oud genoeg voor? Niet alleen mijn zoon was terughoudend, vanuit mijn omgeving krijg ik ook verbaasde reacties. Doe ik hier goed aan?”

Wat zegt de expert?

Van Noort: “Onze wereld bestaat voor een groot deel uit digitaal geld, dus ik kan jouw keuze alleen maar aanmoedigen! Ik ben grote voorstander van tieners op jonge leeftijd leren hoe ze bankkaarten en betaalapps moeten gebruiken. Digitaal geld is toch iets anders dan cash, en dat is even wennen. Jongeren doen ook niet elke dag een aankoop. Ze hebben tijd nodig om te leren hoe ze geld moeten afhalen, hoe ze kunnen betalen met een mobiele app, dat ze hun pincode moeten onthouden en niet onbelangrijk: hoe ze het overzicht bewaren over hun uitgaven. Bij cash geld is dat duidelijk: op is op. Bij digitaal geld is dat niet het geval.” 

“Veel ouders vinden dit spannend. Maar die nieuwe betaalmethodes zijn er nu eenmaal, dus je neemt je kinderen beter op tijd mee op ontdekkingstocht om te laten zien hoe die nieuwe manieren werken. Het is sowieso een goed idee om een maximaal uitgavebedrag te bepalen met je kroost. Dit zal hen en jou een veiliger gevoel geven.”

Rita (65) wil weten hoeveel zakgeld ze aan haar kleindochter moet geven

“Hoeveel geld geven grootouders het best aan hun kleinkinderen? Ik heb één kleindochter, ze is 9 jaar oud. Momenteel geef ik vijf euro per week. Cash, of ik stort het op de rekening van haar mama, die het geld doorgeeft. De bedoeling is dat ze het geld gebruikt om te leren sparen, maar nu geeft ze dit meestal meteen uit aan iets lekkers in de winkel. Dat is ook een beetje spijtig.” 

Wat zegt de expert?

Van Noort: “Eigenlijk mag je zelf kiezen bij welk bedrag jij je goed voelt. Sowieso vind ik het leuk dat opa’s en oma’s hun kleinkinderen willen verwennen. Wil je hen leren sparen? Dan helpt het om samen met het kleinkind een doel af te spreken, bijvoorbeeld een stuk speelgoed van 50 euro. Je kleinkind kan dan een foto of tekening maken van het voorwerp. Als je iedere week 5 euro geeft, kan je na tien weken samen naar de winkel om het te kopen. Zo leert het kind wat sparen inhoudt én houdt ze er een fijne herinnering aan over.”

Sarah* (35) worstelt met het co-ouderschap

“Ik heb twee kinderen. Een 10-jarige zoon uit een vorige relatie, die geadopteerd is door mijn partner en fulltime bij ons woont, en nog een 9-jarige plusdochter. Zij spendeert de helft van haar tijd hier, de helft van de tijd bij haar mama. Sinds kort krijgt onze zoon 15 euro per maand en onze dochter 10 euro per maand. Samen met onze kinderen hebben we besproken waar ze hun zakgeld voor kunnen gebruiken: oplaadbeurten voor de smartphone, extra speelgoed of boeken, ...”

“We merken dat onze kinderen zich vragen beginnen te stellen. Mijn dochter vindt het oneerlijk dat ze minder krijgt dan onze zoon, ondanks dat ze hier deeltijds is en dat haar mama bijvoorbeeld haar gsm-rekeningen bekostigt. Mijn zoon vreest dan weer dat zijn zus dubbel zakgeld krijgt. Een moeilijk vraagstuk voor mijn man en ik. Is co-ouderschap een reden om minder zakgeld te geven dan aan de kinderen die wél elke dag thuis zijn? Is fifty-fifty dan een goede regeling, of welke verdeelsleutel moeten we gebruiken? En hoe leggen we dit uit aan mijn stiefdochter?” 

Wat zegt de expert?

Van Noort: “Zakgeld bij samengestelde gezinnen zijn altijd een moeilijke kwestie. Hier bestaan jammer genoeg geen voorgeschreven regels of verdeelsleutels voor. Het handigste is dat je afspraken maakt met de ex van de partner, en dat slechts één iemand zakgeld geeft en de regels opstelt. Als je het splitst, wordt het moeilijker. Want misschien mag het kind van jullie geen chips en snoep kopen met de zakcentjes, maar wel van de andere ouder. Dat creëert verwarring.”

“Natuurlijk is het niet altijd even makkelijk om daar met alle partners over te praten. Alle begrip voor: je bent niet voor niets uit elkaar gegaan. Soms is het zelfs onmogelijk om hier afspraken over te maken. Dan is het belangrijk dat je luistert naar je buikgevoel. Wat is volgens jou en je man een eerlijke regeling? Krijgt het ene kind meer dan het andere, maar kan je dat verantwoorden - bijvoorbeeld omdat de mama van de stiefdochter de gsm-rekening betaalt? Probeer dit dan duidelijk uit te leggen. Ze kunnen het niet eens zijn met je keuze, maar het belangrijkste is dat jij er zelf achterstaat.” 

“Het helpt om een zakgeldcontract op te stellen. Dan zet je op papier hoeveel het kind krijgt, wanneer het geld ontvangt, of het cash gegeven wordt of op een rekening gestort wordt, en wat met die centjes gekocht mag worden. Hier zet je dan met z'n allen een handtekening onder. Jonge kinderen vinden het superleuk om zo’n contractje in te vullen met papa en mama. Je kan zelf een vel papier pakken en samen versieren, maar op Google vind je ook tal van voorbeelden die je kunt downloaden. En ontstaat er later discussie? Dan kan je altijd teruggrijpen naar het contract.” 

Saskia (36) is benieuwd of ze haar dochter klusjes mag laten doen tegen betaling

“Mijn dochter van 6 jaar heeft haar oog laten vallen op een speelgoedkasteel. Niet zomaar eentje. Nee, dát kasteel van Frozen, ter waarde van 200 euro. (lacht) We hebben haar snel duidelijk gemaakt dat we dat bedrag niet zonder verpinken kunnen uitgeven. Dus had ik het volgende idee: in ruil voor hulp bij klusjes krijgt ze een zakcentje. Maar mijn man maakte de terechte opmerking: ze moet ook leren om te helpen zonder er iets voor in de plaats te krijgen. Wat doen we met dit dilemma?” 

Wat zegt de expert? 

Van Noort: “Je kan een onderscheid maken. De gewone, dagelijkse huis-, tuin- en keukentaakjes hoeven niet beloond te worden. Ik heb het dan over speelgoed opruimen of helpen om de tafel te dekken. Maar je kan wel geld geven voor karweitjes die langer duren en extra moeite vragen van het kind, zoals de was opvouwen, de fiets kuisen, samen met papa naar de bakker gaan of flessen naar de glasbak brengen. Dan voelt je dochter: als ik iets wil krijgen, moet ik er iets voor over hebben. Je kan werken met een spaarvarken maar ook met een ludieke stickerkalender. Per taak krijgt ze bijvoorbeeld twee stickers. Wanneer ze twintig, dertig of veertig stickers heeft - dat kan je zelf kiezen - krijgt ze haar beloning: het speelgoedkasteel.” 

* Sarah wou liever anoniem getuigen. Haar naam is gekend bij de redactie.

Wie is Annelou Van Noort? 

• 46 jaar
• mama van 3
• ondernemer, spreker en schrijver
• auteur van het boek Tel je geld, waarin ze praktische tips geeft over een financiële opvoeding en het spaarpotje van kinderen
• meer info vind je op haar website