Anne's dochter heeft het Syndroom van Down. Samen werken ze in hun horecazaak: ‘Roxane kan zoveel meer dan ik ooit had durven dromen’
Toen Anne Eeckels (61) in 2003 met vier andere moeders een horecazaak begon, was ze vooral op zoek naar een leuke tijdsbesteding. Vandaag is Bits N Bites een inclusieve werkplek en de tweede thuis van een gemotiveerd team. Dochter Roxane (28) draagt er elke dag haar steentje bij.
De eerste jaren na de geboorte van Roxane leefde Anne in ontkenning. ‘Toen ik van de dokters te horen kreeg dat mijn dochter ter wereld was gekomen met het syndroom van Down, zorgde dat voor veel verdriet. Ik hield zielsveel van Roxane en wilde zoals iedere ouder dat alles goed met haar ging. In een poging om die trieste gevoelens weg te duwen vluchtte ik in mijn job als beursmakelaar, waarvoor ik geregeld in Brussel moest zijn. Toen bleek dat Roxane medische problemen had en een zware hartoperatie moest ondergaan, schakelde ik terug naar een vier-vijfdewerkweek, maar toch bleef ik tijdens die vier dagen keihard werken. Mijn zus Danièle bood aan om Roxane op te vangen als onthaalmoeder en ik stortte mij op mijn carrière. Dat lukte mij een paar jaar, tot we te horen kregen dat Roxane als één van twintig kindjes in België de kans kreeg om deel te nemen aan het toenmalige ION-project. Dat was een manier om inclusief onderwijs aan te bieden aan kinderen met een beperking in reguliere scholen, ondersteund door het ministerie van Onderwijs. We hadden het geluk dat de dorpsschool hier in Kontich akkoord ging om Roxane op te vangen, maar dat vergde ook van ons als ouders een grote inspanning. Ik besliste om vanaf dan een prioriteit te maken van het onderwijs van mijn dochter en een sabbatjaar te nemen, zodat ik haar kon begeleiden en meer tijd kon vrijmaken voor overleg met de leerkrachten. Ik heb daarna nog een tijdje geprobeerd om van thuis uit te werken, maar ik voelde dat ik mezelf niet meer genoeg kon motiveren voor mijn job en heb een punt achter mijn carrière gezet.’
Inclusiegedachte
‘In die tijd gingen we af en toe lunchen met het team dat Roxane op school begeleidde om haar vooruitgang te bespreken. In Brussel had ik tijdens mijn middagpauze keuze uit tal van hippe eethuisjes, soepbars en takeaway- restaurants, maar in Kontich was er helemaal niks. Zo ontstond stilaan het idee om zelf een lunchbar uit de grond te stampen. Ik heb nooit ‘een zittend gat’ gehad en was op zoek naar iets om te doen tijdens de schooluren. Ook mijn zus en enkele vriendinnen sprongen op de kar. Toevallig ontdekten we dat er een pand ter beschikking kwam vlak bij de school, en zo is Bits N Bites geboren. Oorspronkelijk was het nooit mijn idee om mensen met een beperking tewerk te stellen, en ik had er al zeker niet bij stilgestaan dat Roxane hier ooit zou komen helpen.
Zij was pas tien toen de zaak openging. In die tijd bekeken we de situatie van dag tot dag. Wat ik wel van bij het begin heel belangrijk vond, was dat Roxane zich hier thuis voelde, en dat ze na de schooluren in de zaak haar huiswerk kon maken. Ze was hier altijd, en zowel de klanten als het personeel kenden haar bij naam. Die inclusiegedachte is er dus altijd geweest, maar het idee ontstond pas toen we klanten over de vloer kregen die ook een dochter met het downsyndroom hebben, Eva. Ze vertelden dat het de grote droom van Eva was om in de horeca te werken. Wij besloten haar een kans te geven, en ondertussen is Eva hier al achttien jaar, net zoals Anthony, die een mentale beperking heeft. Het team groeide met de jaren, en toen Roxane op haar achttiende afstudeerde, leek het bijna logisch dat ook zij hier aan de slag zou gaan. Vandaag hebben we een team van tien medewerkers met een beperking, gaande van down tot autisme, die hier afwisselend aan de slag zijn. Het zijn mensen die op een andere plek moeilijk zouden kunnen functioneren, maar hier zijn ze een fantastische hulp.’
Gecharmeerde klanten
‘Het heeft een tijd geduurd voor de klanten gewend waren aan onze medewerkers. Ze vonden het prima dat Roxane hier aan een tafeltje zat, maar bediend worden door iemand die anders is, gaat voor sommigen een stapje te ver. Onbekend is onbemind. In het begin durfden klanten niet binnen te komen, omdat ze niet goed wisten hoe ze met ons personeel moesten omgaan. We hadden er zelf ook weinig over gecommuniceerd. Ondertussen is het iets waar we trots op zijn en dat we luid verkondigen op onze website en sociale media. Mensen komen er zelfs speciaal voor naar Kontich afgezakt. Ik heb door de jaren heen de beeldvorming over downsyndroom heel erg zien veranderen. In 2001 richtte ik samen met enkele andere ouders de vereniging Downsyndroom Vlaanderen op, waarmee we gezinnen ondersteunen en bewustmaking willen creëren. We organiseren activiteiten zoals praatavonden in de zaak, en we geven een magazine uit met leuke foto’s en getuigenissen. Wij vulden daarmee destijds een leemte, want er was in België amper informatie beschikbaar. Maar door films als Le Huitième Jour en vooral het programma Down the road is de perceptie over mensen met het syndroom van Down helemaal veranderd. Buitenstaanders beseffen nu dat zij ook gevoelens hebben, en dat ze veel beter kunnen functioneren dan er vroeger gedacht werd. De vooroordelen zijn verdwenen, en klanten reageren nu gecharmeerd als ze bediend worden door iemand met een beperking.’
Sterk team
Roxane: ‘Ik kan alles in de zaak. Ik sta achter de kassa, bedien de klanten, maak koffies, en ik help zelfs mee met de boekhouding. Daar ben ik mee begonnen toen mama een tenniselleboog had en niet meer met de computer kon werken. Zij leerde mij elektronische betalingen te doen van de facturen. Ik kan goed lezen, schrijven en bestellingen opnemen met de tablet. Het werk in de horeca is soms vermoeiend, maar ik zou niks anders willen doen. Het enige wat ik soms moeilijk vind, is omgaan met lastminuteveranderingen. Ik weet graag op voorhand wat mijn taken zijn.’
Anne: ‘Roxane is enorm stressbestendig. We zijn als moeder en dochter heel erg op elkaar ingespeeld. We hebben amper woorden nodig om elkaar te begrijpen. We zijn ook heel eerlijk tegen elkaar en winden er geen doekjes om als we iets te zeggen hebben. Dat zorgt ervoor dat er zelden spanningen zijn tussen ons. Roxane kan zoveel meer dan ik ooit had durven dromen. Toen ze geboren werd, had ik amper verwachtingen door alle doemverhalen die ik te horen kreeg. Als ik zie waar ze nu staat, kan ik alleen maar trots zijn. Ze kan zelfstandig haar plan trekken en is vorig jaar zelfs gaan samenwonen met haar vriend.’
Roxane: ‘Ik heb Evert leren kennen in de zaak. Hij begon bij ons te werken nadat zijn broer hier was komen ontbijten, en van het ene kwam het andere. Ondertussen zijn we acht jaar samen en wonen we met ons tweetjes boven de zaak, waar we dicht bij het werk zijn en mama ons af en toe nog een beetje kan helpen. Mijn eerste grote droom was om bij mama in de zaak te mogen werken, en mijn tweede grote droom is om op mijn dertigste met Evert te trouwen. Hij heeft het mij al een paar keer gevraagd om te oefenen. Verliefd zijn is het leukste wat er is!’
Anne: ‘Evert is een deel van de familie geworden. Wanneer ik het heel druk heb of onder veel stress sta, zegt Roxane al lachend tegen mij: ‘Mama, niet vergeten dat je het voor ons doet, hè!’ Daarmee slaat ze de nagel op de kop. Want vergis je niet, onze manier van werken vraagt veel van mij en de andere medewerkers. Je hebt vooral eindeloos geduld nodig, en dat is iets wat in de horeca op drukke momenten weleens ontbreekt. Soms kan ik door de stress uit mijn vel springen, maar ik zeg daarna altijd sorry.’
‘Het omgaan met ons personeel vraagt veel tijd en energie, maar het enthousiasme en de dankbaarheid die ik daarvoor terugkrijg zijn onbetaalbaar. Je vindt nergens medewerkers die zo gemotiveerd zijn als zij. En ik krijg ook steun van Roxane op moeilijke momenten. Want jammer genoeg zijn er al best wat uitdagingen op ons pad gekomen. Zelf kreeg ik enkele jaren na de oprichting van de zaak borstkanker, en momenteel wordt mijn partner behandeld voor darmkanker. Het afgelopen jaar is verschrikkelijk zwaar geweest, want ik wilde er zijn voor hem, maar kon uiteraard de zaak niet in de steek laten. Op zulke momenten staat Roxane paraat om te helpen. Ze zal het niet altijd verwoorden, maar ik weet dat ik op haar kan rekenen als het nodig is. Ook mijn zus Danièle, die medezaakvoerster is, is een rots in de branding. Zij is als een tweede moeder voor Roxane.’
‘Soms vind ik het jammer dat ik mijn dochter geen broers of zussen heb kunnen geven. Maar ik was al 34 toen Roxane geboren werd, en het heeft enkele jaren geduurd voor ik alles een plaats kon geven. Uiteindelijk hebben we beslist om er niet meer aan te beginnen.’
Roxane: ‘Ik heb er nooit last van gehad dat ik alleen was. Ik vind het prima zo!’
Toekomstdromen
Anne: ‘Het concept van Bits N Bites is heel organisch gegroeid. De zaak is een logische voortzetting van wie wij als familie zijn. Uiteraard maak ik me dus weleens zorgen over de toekomst. Ik nader stilaan de leeftijd waarop ik het wat rustiger aan wil gaan doen. De ziekte van mijn partner heeft mij doen beseffen dat ik meer tijd wil vrijmaken voor andere dingen dan werk alleen, maar ik besef maar al te goed dat het niet evident zal zijn om iemand te vinden die ons levenswerk op termijn wil voortzetten en het personeel wil blijven begeleiden zoals wij dat altijd gedaan hebben. Dat is een intense job, waarvoor je heel gemotiveerd moet zijn. Ik wil nog een tijdje doorgaan, maar ik zou liegen als ik zeg dat het altijd gemakkelijk is. Ik hoop vurig dat we een manier vinden om de filosofie achter Bits N Bites niet verloren te laten gaan, want niet alleen Roxane en Evert, maar ook de rest van de ploeg wil hier heel graag blijven. Ik zou het erg spijtig vinden als ik hen moest teleurstellen. Zij hebben mij al zoveel teruggegeven, die band is onbetaalbaar.’
‘Bij Downsyndroom Vlaanderen krijg ik soms vragen van ouders die tijdens de zwangerschap ontdekt hebben dat ze een kind met down verwachten. Tegenwoordig bestaat de kans om dat nog vroeger te weten te komen, en die wetenschap brengt soms hartverscheurende keuzes met zich mee. Stiekem ben ik blij dat ik jaren geleden die keuze nog niet had. Misschien had ik daardoor het allermooiste in mijn leven misgelopen. Ik kan me niet voorstellen hoe mijn bestaan er zonder mijn fantastische dochter had uitgezien. Ze heeft me zoveel geleerd. Ik zou haar voor geen geld ter wereld willen missen.’
Roxane: ‘Bij mama in de zaak werken is het liefste wat ik doe. Naast hiphopdansen, dat vind ik ook superleuk. (lacht) Mijn allergrootste wens is om dit voor altijd te kunnen blijven doen!’
