Betekent een vrouw aan de top ook een gezonder bedrijf? Onderzoek brengt effect van vrouwelijke manager in kaart

De vraag naar meer vrouwen in sleutelposities groeit. Niet onbegrijpelijk, want bij ruim een vijfde van de tienduizend grootste bedrijven in ons land is geen enkele vrouw te bespeuren in het management. Functioneren bedrijven werkelijk anders met een vrouw aan de top? De Nederlandse hoogleraar sociologie Tanja van der Lippe onderzocht het effect van een vrouwelijke leider. “Bij een titel krijg je niet automatisch de kwaliteiten cadeau.” 

Van de wereldwijde banen in het topmanagement van bedrijven, wordt 31 procent bekleed door vrouwen volgens bedrijfsadviseur Grant Thornton. In eigen land kan het ook een pak beter. In Trends lazen we in april vorig jaar dat bij ruim een vijfde van de tienduizend grootste bedrijven in ons land geen enkele vrouw te bespeuren is in het management. Bij nog eens een derde van die tienduizend bedrijven blijft het aantal vrouwen in het management onder 25 procent. 

De vraag naar meer diversiteit groeit. Maar wat is het effect van vrouwen aan de top? Tanja van der Lippe, hoogleraar Sociologie aan de Universiteit Utrecht, onderzocht dit. Ze ondervroeg maar liefst 15.000 werknemers en hun managers, afkomstig uit verscheidene sectoren in negen Europese landen. Daarbij focuste ze op twee belangrijke thema’s: de loonkloof en de bedrijfscultuur. 

Het grotere geheel

De loonkloof is anno nu nog steeds een pijnlijk feit. In Europa verdienen vrouwen gemiddeld 14,1 procent minder dan mannen. En dat terwijl ze precies dezelfde taken uitvoeren. Op Unequal Pay Day wordt daar de aandacht op gevestigd: vanaf die bewuste dag - vorig jaar was dat 10 november - werken Europese vrouwen in principe ‘gratis’ tot het eind van het jaar. 

De hamvraag: wordt de loonkloof kleiner als er meer vrouwelijke managers sleutelposities innemen? Helaas niet, besluit Tanja van der Lippe uit haar onderzoek. Of je nu man of vrouw bent: je blijft een schakel in een organisatie. Om de loonkloof aan te pakken is er niet alleen een extra vrouwelijke leidinggevende nodig. Nee, daarvoor moet de gehele organisatie - en meer zelfs: ons ganse systeem - mee veranderen. 

Familievriendelijke cultuur

Maar sociologe Tanja van der Lippe heeft ook positief nieuws. Wat de bedrijfscultuur betreft, maken vrouwelijke leiders wél het verschil. Werknemers met een vrouw als baas ervaren meer steun. Ze durven daardoor makkelijker een gesprek aan te knopen en voelen zich minder snel gefrustreerd op de werkvloer. Ook opvallend: er wordt minder overgewerkt. In het bedrijf heerst vaak een familievriendelijke cultuur. 

“Dat uit zich vooral in een betere werk-privébalans”, vertelt Van der Lippe aan het Nederlandse magazine Linda. “Je moet dan denken aan flexibele werktijden of eerder naar huis kunnen als een kind ziek is. Werkprestaties staan nog altijd voorop, maar mét oog voor de thuissituatie. Werknemers vinden dus dat vrouwen daar beduidend beter in zijn.”

Mannelijke leidinggevenden zijn zich vaker niet bewust van die verschillen, aldus de sociologe. “Misschien is de intentie er wel, maar is dat nog niet concreet merkbaar bij de werknemers”, zegt ze. “Of de mannelijke managers denken dat ze het goed genoeg doen.” 

Cursus management 

Er is nog flink wat werk aan de winkel, meent de expert. “Als mensen gaan managen wordt vaak te makkelijk aangenomen dat zij wel weten hoe dat moet. Maar bij een titel krijg je niet automatisch de kwaliteiten cadeau. Organisaties moeten meer tijd spenderen aan het opvoeden van goede managers. Schenk daarbij meer aandacht aan het ontwikkelen van feminiene leiderschapskwaliteiten - begripvol zijn, aandachtig, collegiaal -, ook bij mannen. Dat is een eerste stap naar het verminderen van ongelijkheid.”

Bredere maatschappij 

Gelijkheid is trouwens niet alleen de verantwoordelijkheid van organisaties, maar ook onderdeel van een bredere maatschappelijke ontwikkeling, benadrukt Van der Lippe nog. “Don’t fix the women, fix the system. Denk na over de genderstereotypen in ons land. Zorg inderdaad voor ouderschapsverlof voor mannen, zorg dat managers zichzelf andere leiderschapskwaliteiten aanmeten. Daarmee verander je het systeem waarin we werken.”