Een ode aan de luide vrouw: over vastgeroeste vooroordelen en ruimte durven innemen

‘To women silence gives their proper grace’, zei de Griekse dichter Sophocles. Vandaag zou Sophocles een oogrol krijgen, maar decennialang was dat de norm in onze samenleving. Mannen waren alwetend en vrouwen konden maar beter zwijgen. Het tijdperk van heksen en brandstapels is gelukkig voorbij, maar de strijd is nog niet gestreden. Vrouwen blijven nog te vaak stil uit angst ‘hysterisch’ of ‘arrogant’ bevonden te worden. Vanwaar komen die vooroordelen en vooral hoe doorbreek je ze? We spraken erover met directeur van vrouwenbeweging ZIJkant, Julie Van Garsse, en sprekerscoach Elizabeth Van Den Bergh. 

De Wereldbank publiceerde begin dit jaar een studie over de wet-en regelgeving van 190 economieën. Wat blijkt: België scoort, samen met dertien andere landen, waaronder Frankrijk en Nederland, het hoogst op vlak van gelijke rechten voor vrouwen en mannen. Niet slecht, toch? Nochtans worden ook Belgische vrouwen nog steeds geconfronteerd met glazen plafonds en waslijsten aan vooroordelen. Van Garsse legt uit: “We staan inderdaad al ver in de gelijkheid tussen mannen en vrouwen, maar dat is vooral op theoretisch en wettelijk vlak. In de praktijk zien we nog veel stereotypen over wat mannen en vrouwen horen te doen. Zo geldt tot op vandaag het idee dat vrouwen discreet, zachtaardig en diplomatisch moeten zijn, terwijl mannen meer ruimte mogen innemen. Die vooroordelen kun je helaas niet in één twee drie wereld uit helpen, want ze zitten diep in onze cultuur verankerd.”

Van onbewust naar bewust

Het is daarbovenop extra lastig om komaf te maken met stereotypen omdat ze meestal onbewust verspreid worden: “Veel mensen proberen om geen vooroordelen te hebben, maar je pikt die ideeën zonder na te denken op uit je omgeving. Denk maar aan uitspraken van familieleden, leerkrachten of vrienden. Aan de andere kant leven we ook in een gemengde samenleving met culturen die soms nog een andere visie hebben. Het is niet abnormaal dat we daar aspecten van overnemen”, vertelt Van Garsse. Dat wil niet zeggen dat je er helemaal niets tegen kunt beginnen: “Het is belangrijk om je er bewust van te zijn; dat je openstaat om erover te leren, horen of praten. Dan zal je sneller herkennen wanneer je in dat gedachtenpatroon vervalt en kun je er ook beter iets aan doen.”

Vrouwen aan het woord

Sprekerscoach, Elizabeth Van Den Bergh, merkt op dat televisiedebatten, congressen en conferenties nog altijd gedomineerd worden door mannen: "Vrouwen hebben minder de ambitie om op een podium te gaan staan. Ze twijfelen vaker aan zichzelf en vinden het moeilijk om de juiste balans te vinden tussen ‘te dominant’ of juist ‘te meegaand’. Dat is een positie waarin we jarenlang geduwd werden, en waar we nog steeds in vastzitten. Nochtans is het ontzettend belangrijk om als vrouw op je strepen te staan en van je te laten horen. Luide vrouwen zijn trotse vrouwen, maar dat wordt weleens vergeten.  Als je hogerop wil geraken, moet je jezelf ook kunnen en durven tonen.”

Maar hoe doe je dat juist, ‘jezelf tonen’? Niet iedereen houdt ervan om in het middelpunt van de belangstelling te staan. Elizabeth geeft vijf tips waarmee je zelf aan de slag kunt. 

Tip 1: weet waarom je het doet

“Het is super belangrijk dat je voor jezelf uitmaakt waarom je het woord wil nemen. Waarom is het belangrijk? Wat wil je daarmee bereiken?  Een helder antwoord op de waarom vraag, geeft je nodige intrinsieke motivatie en is een cruciale eerste stap om te durven overgaan tot actie.  Als je jezelf ziet als instrument voor een groter goed, valt er al een aanzienlijke druk van je schouders.”

Tip 2: neem kleine stapjes

“Je moet natuurlijk niet meteen voor een volle zaal gaan staan, kleine stapjes zijn een goed begin. Je kunt bijvoorbeeld starten met meer te posten op Linkedin. De positieve reacties die daarop volgen, zullen zorgen voor een confidence boost en dat is natuurlijk belangrijk als je op termijn ook op andere vlakken meer van je wil laten horen.” 

Tip 3: own yourself

“Wees tevreden met jezelf en aanvaard dat niemand perfect is. We hebben altijd zo’n hoge verwachtingen: alles moet foutloos zijn, maar dat is niet realistisch. Als je gaat kijken naar een presentatie, dan wil je geen robot zien maar een mens. Om te kunnen verbinden met je publiek, moet je eerst verbinden met jezelf en jezelf aanvaarden zoals je bent.” 

Tip 4: wees niet te afwachtend

“Als je iets wil zeggen in een meeting, kun je dat best aan het begin doen. Hoe langer je wacht, hoe groter de drempel zal worden. Je kunt op voorhand al bedenken wat je wil zeggen door te kijken naar de agendapunten, maar je kunt ook kort herhalen wat de spreker voor jou heeft gezegd zodat je jezelf laat horen, zonder daarvoor volledig uit je comfortzone te moeten komen. Een stap is een stap, en eens de eerste gezet is, gaat de rest ook makkelijker.”

Tip 5: je bent niet alleen 

“Realiseer je dat jij niet de enige bent die stress heeft. Iedereen die daar staat moet een drempel over en dat is een geruststellende gedachte. Zenuwachtigheid is ook normaal. Laat dat gevoel toe in plaats van ertegen te vechten.”