Kan jij ook geen ‘neen’ aanvaarden? Psycholoog legt uit hoe dat komt en wat je eraan kan doen

Een foto posten en minder likes krijgen is (geef maar gewoon toe) nooit leuk. Een idee pitchen op het werk en meteen een ‘njet’ krijgen, ook niet. Na vijf toffe dates terug in de single-pool vallen, omdat je date ‘het toch niet ziet’, is ronduit een kleine nachtmerrie. Bang voor afwijzing? Dat zijn we allemaal. Psycholoog Leslie Hodge van praktijk Strong Mind legt uit waarom we ‘nee’ niet graag horen en geeft concrete tips om met afwijzing om te gaan. 

Het woordje ‘nee’: het jaagt kleuters al stampend de grond op, breekt de harten van tieners en geeft ook volwassenen een stevige deuk in hun zelfvertrouwen. Het lijkt wel alsof we niet opgewassen zijn tegen een afwijzing. “Dat klopt”, zegt psycholoog Leslie Hodge van Strong Mind. “Onze schrik voor afwijzing dateert van het tijdperk van de jagers en verzamelaars. Het was toen noodzakelijk om bij een groep te behoren om te overleven. Stelde je toen gedrag dat de groep zou afwijzen, dan verkleinde dat jouw overlevingskansen. De angst voor afwijzing is dus daar al ontstaan.”

“Ook in de wetenschap hebben onderzoekers gezien dat afwijzing die delen van de hersenen aanspreekt, die ook worden geactiveerd wanneer we fysieke pijn voelen. Een negatief antwoord krijgen is dus letterlijk een pijnlijke ervaring.”

Relatiebreuk vs. minder likes

Al mag je niet elke ‘nee’ over één kam scheren. “Er bestaan verschillende gradaties”, zegt Lodge. “Je hebt de afwijzing in grote mate, zoals je lief die het uitmaakt of een ontslag. Zo’n afwijzing zorgt voor een verlammend en pijnlijk gevoel. Iemand die niet reageert op jouw Instagrampost is een afwijzing in kleine mate. Al zorgt ook dat voor teleurstelling of zelfs verdriet.”

Een afwijzing is, tout court, dus iets dat we liever niet meemaken. Hoe groot of klein die ook mag zijn. Hodge: “De mate waarin je die afwijzing opneemt, hangt wel erg af van jouw persoonlijke verwachtingen. Krijg je een ‘nee’ van je strenge vader? Dan zal je het sneller aanvaarden, omdat je ergens weet dat je die afwijzing kan verwachten.”

Het ligt niét aan jou

Hodge benadrukt wel dat we één ding absoluut niet mogen doen. “Veel mensen maken de emotionele pijn erger door na een afwijzing alle negatieve punten in zichzelf te gaan opsommen. Dat doe je beter niet. Zelfkritisch worden is dus zeker niet de manier om met een ‘nee’ om te gaan.”

Hoe je dan wel met een afwijzing omgaat? Daarvoor geeft Hodge vier tips:
1. Reflecteer. “Stel jezelf de vraag waarom je op jouw verzoek een ‘nee’ als antwoord krijgt. Aan wat ligt dat? En hoe kan je dat de volgende keer voorkomen? Start niet met een rondje zelverwijten, want dat levert enkel emotionele pijn op.” 

2. Kijk naar de dingen waar je goed in bent. “Lijst die zaken op om je zelfbeeld te verbeteren en je zelfkritiek te counteren. Ben je loyaal in je relatie? Kan je goed luisteren naar je partner? Benoem die factoren dan ook.”

3. Zoek contact met anderen. “Stel: je zoontje is niet uitgenodigd op een verjaardagsfeestje. Zorg er dan voor dat hij die namiddag bij een ander vriendje kan gaan spelen. Of wanneer je date niet antwoordt, ga dan iets drinken met vrienden.”

4. Rejection therapy. “Er bestaat ook zoiets als rejection therapy. Je gaat dan letterlijk afwijzingen opzoeken door vreemden aan te spreken en hen een ‘rare’ vraag te stellen, zoals ‘Heeft u een muntje voor mij?’ Op die manier ga je leren dat een ‘nee’ niet zo erg is. Als je daarvoor openstaat, voldoende zelfvertrouwen hebt en wéét dat het jou iets kan bijbrengen, dan kan je hiervoor kiezen. Al raad ik vooral aan om gewoon een aangenaam praatje te maken met een vreemde, zodat je er een fijn en verbonden gevoel aan overhoudt.”