Wat is hangxiety, oftewel een angst-kater? “Verlegen mensen zijn vatbaarder”

Voel jij je op katerdagen niet alleen fysiek belabberd, maar ook mentaal slecht? Ben je verdrietig, onrustig en erg angstig? De kans is groot dat je last hebt van hangxiety, oftewel een angst-kater. Tom Evenepoel, coördinator bij De Druglijn, geeft duiding bij het fenomeen. “Onder je hersenpan kaatst de bal terug.” 

Hangxiety is een samentrekking van hangover, het Engelse woord voor kater, en anxiety, een overkoepelende term voor onrust, gespannen zijn, overmatig piekeren, angst en paniekaanvallen. Een mentale kater, zeg maar. Ook wel angst-kater genoemd. 

Het gaat verder dan een onrustig gevoel the day after, en ook verder dan je met schaamrood op de wangen afvragen wat je in godsnaam tegen die ene kennis in de nachtclub hebt verkondigd. Wie worstelt met hangxiety, ervaart veel stress op de katerdag. Je bent vatbaarder voor paniekaanvallen en voor paranoïde gedachten, en ontsnapt niet aan angst en schuldgevoelens.

Moedeloos, onrustig, angstig  

Alcohol is, uiteraard, de boosdoener. “Als we een kater hebben, ervaren we lichamelijke ongemakken zoals misselijkheid en hoofdpijn. Maar de meesten voelen zich ook futloos”, zegt Tom Evenepoel, coördinator bij De Druglijn. “Je kan lichaam en geest nu eenmaal niet scheiden. Dat komt bij iedereen op een andere manier tot uiting. Je kan je bijvoorbeeld moedeloos en verdrietig voelen of juist onrustig, maar ook te maken krijgen met angstgevoelens.” 

Tom Evenepoel: “Alcohol is een verdovende stof. In eerste instantie vallen een aantal remmingen weg: je voelt minder schaamte, voelt je meer uitgelaten. Maar alcohol brengt ook tot rust. We spreken niet voor niets over een ‘slaapmutsje’ of ‘een glaasje tegen de stress’. Je kan alcohol vergelijken met een warm dekentje dat zich om de stress wikkelt en gepieker tegengaat.”

Neurotransmitters

Dat heeft alles te maken met een proces in onze hersenen. “Alcohol beïnvloedt de huishouding van neurotransmitters. Drinken geeft de bekende neurotransmitters dopamine, ons genotshormoon, en serotonine, ons gelukshormoon, een boost. Maar vooral het effect van alcohol op de neurotransmitters glutamaat en GABA speelt bij hangxiety een rol.”

Glutamaat is belangrijk voor het cognitieve vermogen van onze hersenen, zoals ons geheugen. GABA daarentegen is een ‘rustgevende’ neurotransmitter. “Alcohol geeft GABA een boost. En hoe meer GABA er in de hersenen circuleert, hoe minder angstig en gestresseerd we ons voelen”, aldus Evenepoel. “Bij wie een glaasje drinkt, verlaagt de hoeveelheid glutamaat dan weer. Wat meteen verklaart waarom sommige mensen last krijgen een black-out, oftewel gaten in het geheugen.” 

Verlegen? Vatbaarder

Alcohol verstoort dus het natuurlijke evenwicht in het brein en the day after wil je lichaam dat herstellen. En dat heeft nare gevolgen. “Je voelt je minder lekker in je vel omdat het niveau van ons genots- en gelukshormoon afneemt en kan angstiger zijn omdat er minder GABA in je brein circuleert”, aldus Tom Evenepoel. “Anderzijds voel je je een pak onrustiger omdat je hersenen de hoeveelheid glutamaat in evenwicht proberen te brengen. Met andere woorden: onder je hersenpan kaatst de bal terug. En dat zolang je kater duurt.”

Mensen met mentale problemen, zoals neerslachtigheid, angsten en depressieve gevoelens, zijn vatbaarder voor hangxiety. “Er is een zeer sterke samenhang tussen alcohol en mentale problemen. Personen met een zwaar alcoholprobleem zullen bijvoorbeeld sneller depressieve gevoelens hebben, maar omgekeerd geldt hetzelfde: wie zich mentaal niet goed voelt, zal sneller met alcohol in de problemen komen.”

Uit Australisch onderzoek blijkt ook dat verlegen mensen vatbaarder zijn voor een angst-kater. “Dat is op zich logisch”, vertelt Tom Evenepoel. “Verlegenheid is in principe de voorloper van angstig zijn. Als de volgende dag het evenwicht hersteld moet worden, kan de hangxiety bij verlegen personen langer nazinderen.”

Zelf vragen over alcohol? Bel anoniem 078 15 10 20 of mail en chat via druglijn.be