Wat je van je dromen leren kan: “Krachtige emoties die je niet verwerkt, blijven in je dromen terugkomen”, zegt psychotherapeut

Vliegen, een stomende vrijpartij met je ex, een overleden geliefde ontmoeten … In onze dromen kan alles. Maar wist je dat dromen ook belangrijk zijn voor onze gezondheid én ons wat kunnen leren? Je slaap vertelt je veel meer dan je denkt, zegt de Britse psychotherapeut Rosie March-Smith. De droomexpert legt uit waarom we dromen en nachtmerries hebben en wat enkele veel voorkomende dromen kunnen betekenen. 

“Dromen zijn onze bondgenoten”, klinkt het in Ontdek wat dromen je vertellen. De Britse psychotherapeut en droomexpert Rosie March-Smith omschrijft dromen in haar nieuwste boek als wonderbaarlijke vrienden die ons vertellen wie we zijn en waarom we hier zijn. “Dromen weten oude vrienden te vinden die kilometers van ons verwijderd zijn. Ze kunnen gebeurtenissen voorspellen én advies geven. Dromen zijn wijze leermeesters, ook al lijken ze soms verwarrend of nemen ze de vorm aan van nachtmerries.”

Zes jaar dromen

In je bed kruipen en linea recta naar dromenland afreizen? Nee hoor, je slaap zit heel wat ingenieuzer in elkaar. Je nachtrust verloopt volgens een vast patroon: vier slaapstadia die je per nacht vier tot zes keer doorloopt. Als eerste staat de non-remslaap op het programma: een overgangsfase tussen waken en slapen die drie tot vijf minuten duurt. Daarna volgt de diepere slaap: het begin van de echte slaap en goed voor 30 à 40 minuten. 

Helemaal ontspannen ben je in de daaropvolgende diepe slaapfase. Je lichaam maakt dan groeihormonen aan en herstelt zich. Tijdens het begin van de nacht duurt deze fase erg lang, maar in de volgende slaapcycli wordt ze steeds korter. Na de diepere slaap belanden we in de remslaap, ook wel droomslaap genoemd. Je hersenen zijn nu volop actief en je ogen maken razendsnelle bewegingen achter gesloten oogleden. 

Naarmate de nacht vordert, duurt de droomslaap steeds langer. In totaal neemt hij 20 à 25 procent van je slaap in beslag, goed voor zo’n twee uur per nacht of zes jaar in een gemiddeld mensenleven.

Moeder, waarom dromen we?

Het belang van goed slapen is duidelijk. Een goede nachtrust ondersteunt je lichamelijke én geestelijke gezondheid. Het levert energie, scherpt je geest aan en versterkt je immuunsysteem. Zelfs je hart en vaatstelsel, bloedsuikerspiegel én stressniveau varen er wel bij. Maar op de vraag ‘waarom we dromen’ bestaat voorlopig geen glashelder wetenschappelijk antwoord. 

Onderzoekers vermoeden dat de droomfase cruciaal is voor het verwerken van informatie. Ze hebben het over het versterken van herinneringen en het verwijderen van overtollige informatie uit ons brein. Dromen zou overbodige neurale verbindingen in de hersenen opruimen en ruimte vrijmaken voor creativiteit. Stuk voor stuk beloftevolle denkpistes die volop onderzocht worden.

Waarom heb ik nachtmerries?

Nachtmerries zijn een veelvoorkomende slaapklacht bij kinderen. Na een dag vol nieuwe indrukken en spannende gebeurtenissen verwerken kinderen hun ervaringen tijdens hun slaap. Monsters en spoken kunnen behoorlijk beangstigend zijn, maar gek genoeg zijn enge dromen ook nuttig. Na verloop van tijd leren kinderen namelijk dat die griezels uit hun dromen niet bestaan. Door hun angsten te overwinnen, groeit hun zelfvertrouwen. 

Ook volwassenen kunnen opgeschrikt worden door nachtmerries. Vaak zijn ze gebaseerd op de realiteit. En ook depressie en alcohol spelen mee. Want hoewel alcohol je sneller naar dromenland brengt, heeft het een negatieve impact op je slaapkwaliteit én de inhoud van je dromen.

Telkens hetzelfde

Volgens de Britse droomexpert horen terugkerende dromen thuis onder de noemer van slaapstoornissen, vooral als ze erg onaangenaam zijn. Ze wijzen dikwijls op een onverwerkte traumatische, verdrietige of angstige gebeurtenis. Dromen verbinden de hogere en diepere regionen van je geest met elkaar.

Klinkt dat wat als hocus pocus? Stel je dan een gigantisch groot eiland voor waarvan je alleen de heuvels en pieken boven het zeewater ziet uitsteken. Dat eiland symboliseert de reikwijdte van je onderbewuste. Moraal van het verhaal: er speelt veel meer dan wat je ziet. Bij terugkerende dromen probeert de verborgen wereld van je psyche een boodschap door te geven aan je bewustzijn. Misschien wordt het tijd om bepaalde issues uit het verleden aan te pakken? Krachtige emoties die niet verwerkt zijn, blijven in je dromen terugkomen.

Lucide dromen

Ben jij je er ooit bewust van geweest dat je droomde en kon je bepalen hoe het verhaal verder ging? Dan ben jij in staat om helder te dromen, net als zo’n 20 procent van de bevolking. Bij zo’n lucide droom ontwaak je in je droom, besef je dat je eigenlijk slaapt én neem je controle over je droomwereld. Dat kan zeer therapeutisch werken. Het kan helpen om angsten te overwinnen, verdriet te verwerken en frustraties kwijt te raken. Bewust dromen geeft je toegang tot eindeloos veel ideeën en leert je al ­slapend hoe je een bepaalde situatie kan aanpakken, door het ’s nachts als het ware te oefenen.

Wil je leren om helder te dromen? Met wat oefening en doorzettingskracht zou iedereen het kunnen leren. Helder dromen start bij het herinneren van je dromen. Hou een droomdagboek bij waarin je ’s ochtends zo goed mogelijk je droom probeert vast te leggen. Weet je het hele verhaal niet meer? Noteer dan welke emoties of krachtige woorden je te binnen schieten. Of herhaal bij het wakker worden een vast patroon met je vingers. Beweeg je wijsvinger omhoog en je ringvinger omlaag. Breng daarna je ringvinger omhoog en je wijsvinger omlaag. Herhaal dit trucje een aantal keer. Het zou helpen om je droom te ‘vangen’ of te herinneren. 

Neem jezelf wanneer je in bed kruipt ook voor om deze nacht wakker te worden in je droom. Twijfel je bij het wakker worden? Je kan controleren of je droomt: maak in je droom bijvoorbeeld bewust een salto in slow motion of doe iets anders dat je in het echte leven onmogelijk lukt. Zo weet je zeker dat je droomt. Alweer een stap dichter bij lucide dromen.

Veelvoorkomende dromen uitgelegd

Dromen zijn zelden simplistisch. Ze worden altijd gekleurd door je persoonlijke voorgeschiedenis. Toch kunnen een aantal algemene interpretaties nuttige handvatten bieden.

1. Je bent je partner ontrouw

Je droomt van een spannende ontmoeting met een nieuwe minnaar. De seks is goed. Je geniet en hoopt dat er geen einde aan komt. Je vindt het jammer als je toch wakker wordt. De seks was beter dan ooit en misschien kan je partner er niet aan tippen.

Doen: Erken dat het een fijne droom was die je in een andere wereld kan herbeleven. Maar denk ook na over je partner die je ‘ontrouw’ bent geweest. Welke stappen kan je zetten om jullie relatie te verbeteren?

2. Je bent zwanger

In je droom ben je onverwacht zwanger – ja, ook bij mannen kan dat gebeuren – en blij met het idee dat je een nieuw leven op de wereld gaat zetten.

Doen: Zwangerschap is een metafoor voor creativiteit. Het verwijst naar nieuw leven, in de breedste zin van het woord. Altijd al gedroomd van een ­bepaald project? Probeer de creativiteit in je leven te omarmen.

3. Je krijgt te horen dat je werk niet voldoet

Je baas vertelt je dat je niet goed genoeg presteert en laat voelen dat een ontslag de volgende stap kan zijn. Je schrikt, want je dacht dat alles goed ging.

Doen: Ben je de laatste tijd zorgeloos met je werk omgesprongen? Accepteer dat er een kloof bestaat tussen jouw verwachtingen en die van je baas, ook al dacht je dat het goed ging.

4. Van een grote hoogte vallen

In je droom beklim je een steile heuvel om het uitzicht te bewonderen. Het is prachtig en je leunt naar voren om het beter te bekijken. Dan verlies evenwicht en val je naar beneden. Je schiet wakker en bent blij dat je in bed ligt.

Doen: Deze droom laat je zien hoe je naar het leven kijkt. Dat vooroverbuigen was misschien dom, maar je had wél de kracht om de heuvel te beklimmen. Wees extra voorzichtig nu en besef dat hoogmoed voor de val komt.

5. Je vliegt hoog de lucht in

Je vliegt moeiteloos, ver omhoog. Je geniet. Dit heb je altijd al gewild.

Doen: Met deze droom geef je jezelf een high five. Pik dat mee, maar zorg ervoor dat je na je droom weer met beide benen op de grond staat.

6. Je tanden vallen uit

Tijdens het tandenpoetsen merk je tot je grote afschuw dat enkele tanden in de wasbak kletteren. Je raapt ze op en probeert ze terug te plaatsen, maar wat je ook doet, je tanden vallen steeds weer uit.

Doen: Is er iets waarop jij je tanden stukbijt? Wanneer je een groot risico loopt – emotioneel of financieel – dan kan je droom een waarschuwing zijn van je onbewuste. Schrijf alle voor- en nadelen van de situatie op en denk goed na. Misschien voorkom je zo dat je te veel hooi op je vork neemt.

7. Niet vooruit raken

In je droom neem je deel aan een loopwedstrijd. De ene hardloper na de andere loopt je voorbij.
En ook al kan je de finish zien, je komt maar niet dichterbij.

Doen: Zorg beter voor jezelf. Stel je onrealistische doelen zonder goede voorbereiding? n

Meer lezen? Dromen: Ontdek wat je dromen je vertellen, Rosie March-Smith (Manteau, € 24,99)