Worden we in 2021 gelukkiger dankzij Omoiyari, de Japanse kunst van compassie?

Het populaire hygge, het Zweedse Lagom of fika: geregeld komen er uit het buitenland filosofieën overgewaaid die ons zouden helpen om gelukkiger te worden. Een van de nieuwste hypes? Omoiyari. Deze kunst komt uit Japan en draait om compassie, in de zeer brede zin van het woord. Van gastvrij zijn tot spaarzaam leven en je dankbaar voelen. Expert Erin Niimi Longhurst, die er een boek over schreef, legt uit hoe je het principe kunt toepassen. “Het belangrijkste hierbij is dat je het onbaatzuchtig doet. Zonder iets terug te verwachten dus.”

“Omoiyari gaat over anticiperen op de noden van anderen”, vertelt de ­Japans-Britse Erin Niimi Longhurst, auteur vanKijken door de ogen van een ander: De Japanse kunst van compassie. “Je gedraagt je tegenover anderen op een bedachtzame manier, om het hen op dat moment gemakkelijk te maken, of om het leuker te maken. Het belangrijkste hierbij is dat je het onbaatzuchtig doet. Zonder iets terug te verwachten dus.”

Wie al naar Japan gereisd is, heeft ongetwijfeld al omoiyari ervaren. Van mensen die je zien sukkelen bij het kopen van een metrokaartje en je aanbieden om te helpen tot de mandjes die ze in restaurants aanbieden om je handtas erin te zetten, zodat ze niet vuil wordt: omoiyari komt in vele vormen. “Het komt telkens op hetzelfde neer: hoe maak ik de dingen beter?”, legt Niimi Longhurst uit. “Of het nu gaat om mensen rondom je, je omgeving of zelfs breder: het milieu.” Denk maar aan de Japanners die op het WK voetbal in 2018 in Rusland het stadion helemaal netjes achterlieten en alle vuilnis meenamen. Ook dat is kijken door de ogen van een ander.

Reduce, Repair, Recycle

De wegwerpmaatschappij staat haaks op omoiyari. De kunst van compassie betekent ook: minder weggooien, meer repareren en meer recycleren. Niimi Longhurst praat in haar boek veel over de Japanse term ‘mottainai’, die spijt om weggegooid potentieel uitdrukt. “Kintsugi ken je waarschijnlijk al, waarbij gebroken keramiek gelijmd wordt met goud. Maar er bestaat ook een speciale Japanse weeftechniek, sakiori, waarbij overschotten van oude kimonostof en andere restjes gebruikt worden om nieuwe kleren te maken.”

1, 2, 3, merci

Wie aan anderen denkt, doet het haast automatisch: reflecteren en contempleren. En van daaruit kom je vanzelf uit bij dankbaarheid, stelt Niimi Longhurst. “Je staat stil en neemt de tijd om je omgeving te appreciëren. Het is ook een nuttige oefening, wanneer je in een wat minder positieve bui bent, of wat neerslachtig. Neem er tijd voor en hou een dankbaarheidsdagboek bij. De laatste drie dingen die ik heb genoteerd? 1. Ik was dankbaar dat ik mijn nichtje vandaag kon zien. 2. Ik voelde voor het eerst dit jaar kogarishi, de eerste koude wind die ons vertelt dat de winter eraan komt. 3. Ik verhuis binnenkort terug naar Engeland, zodat ik eindelijk weer bij mijn partner kan zijn!”

Meer lezen? Kijken door de ogen van een ander: De Japanse kunst van compassie van Erin Niimi Longhurst, HarperCollins, 20 euro.

Tekst: Anne-Marie Cordia