Deze massagetechniek is volgens seksuologen het perfecte voorspel. “Het doel is niét om opgewonden te worden”

Weinig spanning tussen de lakens of seksueel uitgeblust? Om als koppel (weer) naar elkaar toe te groeien, raden seksuologen Wim Slabbinck en Michelle Hufkens hun cliënten ‘sensate focus’-massages aan. Die draaien niét om seksuele stimulatie of klaarkomen, wel om pure prikkeling met zero pressure. “Soms verhelpt dat zelfs erectiestoornissen of pijn bij het vrijen.” De experts leggen uit welke handelingen en aanrakingen kunnen. En psst, alsnog een ‘happy ending’ is niet verboden.

Als we iets geleerd hebben van de pandemie, dan is het wel dat onze huidhonger af en toe gestild moet worden. Ook als koppel. “Menselijke aanraking is essentieel. Het is bovendien een van de basisvoorwaarden om een goede en gezonde langetermijnrelatie te onderhouden”, vertelt Wim Slabbinck, ­klinisch psycholoog en seksuoloog.

 “Door aanraking voel je en begrijp je elkaar beter, zowel fysiek als psychisch. In andere culturen raken mensen elkaar veel meer aan dan bij ons. Bonobo’s, waarmee we 99 procent DNA delen, knuffelen ook héél vaak. Wij, westerse mensen, reserveren het aanraken haast uitsluitend voor onze partner in onze monogame relatie. Het probleem is dat ook die intimiteit na verloop van tijd wat afvlakt.”

Noem het geen ‘massage’, wel ‘gefocuste aanraking’

Dat zou je kunnen rechttrekken met massage- of streelmomenten. “Dan wordt je slaapkamer een soort van safe place om weer tot rust te komen. Hoe en met welke techniek je streelt, is niet zo belangrijk. Het allerbelangrijkste is bij ­elkaar zijn en elkaar aanraken. Ik spreek in plaats van over ‘massage’ liever over ‘sensate focus’: aanraking met de focus op de zintuigen, op de prikkeling die ontstaat.”

Wat is het?

Sensate focus of ‘het gericht zijn op de gewaarwording’ werd in de jaren 70 ontwikkeld door Masters en Johnson als oefening voor seksuologen om de intimiteit tussen partners te verdiepen. Bij sensate focus wordt de nadruk gelegd op aanraken en ontspanning, zonder de druk om elkaar seksueel te stimuleren. De praktijk van de gefocuste aanraking lijkt op die van de mindfulness. Het is een meditatief proces dat je met z’n tweeën doorloopt. De niet-seksuele sensaties zijn het belangrijkste, althans in het begin van de sessie. Daarna kunnen er meer seksuele aanrakingen volgen. Dat je uiteindelijk seks hebt, is niet verboden, al hoeft klaarkomen niet. Massage met sensate focus is een uitstekend middel om als koppel dichter naar elkaar toe te groeien.

Beter dan het klassieke voorspel?

Bij sensate focus mag je géén einddoel voor ogen hebben. Niet meteen seks. Geen orgasme. Het hier en nu telt. Ook al eindigt zo’n sessie daadwerkelijk met vrijen, ­bewust bij die massage blijven is een doel op zich. Michelle Hufkens, klinisch psycholoog, seksuoloog, ­reiki-beoefenaar en yogadocent legt uit: “Sensate focus gaat puur over geven en ontvangen en over constructief communiceren. Het is een vorm van intimiteit die beter werkt dan een ‘quick fix’, het klassieke voorspel bij seks.”

Een dergelijke sessie van intieme mindfulness-voor-twee vergt wel wat voorbereiding. Ook vooraf afspraken maken kan de dingen in een beter perspectief zetten, aldus Wim Slabbinck: “Het doel van de streling is om je af te vragen of iets goed voelt, of warm, of prikkelend … Doordat je op die manier aan introspectie doet, vergeet je alle zorgen in de wereld daarbuiten. Maar tegemoetkomen aan je partners verlangens qua aanraking is niet zo evident. Je kan daarom zeker vooraf de afspraak maken of de zones van de penis of de vulva al dan niet gestreeld mogen worden. Als er een kader vastgelegd wordt — tot waar en waar niet? — dan zijn er duidelijke grenzen voor duidelijke wensen.”

Masseer je partner... geïnspireerd door de natuurelementen

Michelle Hufkens vult aan: “In een eerste fase kan je samen gaan zitten, in elkaars ogen kijken, een paar keer diep in- en uitademen, en ten slotte elkaar aanraken. Je spreekt het best ook af wie die keer de ontvanger is en wie de gever. Daarna kan je de rollen ook omkeren, of niet. Daar ben je vrij in.” 

“Als ontvanger is het erg belangrijk om je over te geven, zonder dat je meteen al nadenkt over wat je zou moeten terugdoen. Het is een intense meditatieve oefening om je aandacht écht te houden bij de aanraking, bij wat je voelt. Je mag aan de gever aangeven welke aanrakingen je fijn vindt.” 

“Voor de gever is het dan weer belangrijk om de intentie voor ogen te houden. Je kan masseren met een intentie van liefde, of met een intentie van lust, of met een intentie om louter ontspanning te geven, afhankelijk van waar je afspraken liggen. Die intentie geef je via de massage door aan de ontvanger. Het is erg belangrijk om plezier te vinden in het geven zelf, in plaats van louter te geven om iemand te pleasen. De ontvanger mag echt wel feedback geven over wat het meest plezier doet en waar.”

Je mag gerust experimenteren in je manier van masseren. “Hou de natuurelementen in je achterhoofd om afwisseling te creëren. Dan ontstaan er aanrakingen die leuk zijn om te geven én om te krijgen. Als je denkt aan water, dan kan je van daaruit fluïde, vloeiende bewegingen over het lichaam van de ontvanger maken. Denk je aan aarde, dan is die massage meer knedend, steunend of opleggend vanuit de handen. Lucht is meer kietelend, speelser, zachter. Vuur is wat pittiger. Denk maar aan krabben met je nagels.” 

“Van daaruit kan je gaan experimenteren om te zien wat je partner fijn vindt. Daarnaast bestaat er ook de zogenaamde ‘bossy’ methode, meer gangbaar in de kinky context. Die bestaat erin dat je als ontvanger echt zegt wat je wil, bijvoorbeeld: nu wil ik graag dat je kneedt in mijn armen. Of: nu wil ik graag dat je je handen op mijn hart legt. Bij die methode geef je elkaar elke keer ongeveer tien minuten om ‘bossy’ te zijn. In het begin kan dat heel raar aanvoelen, maar het is zeker leuk om ook eens vanuit die insteek een massage bij elkaar te doen.”

Genitale massage kan óók sensate-focused zijn

De intensiteit van dit soort van zinnenprikkelende aanraking zorgt soms voor een verrassend verloop, zo vertelt Slabbinck: “Vaak zien we in onze praktijk dat koppels die de opdracht meekregen voor zo’n ‘sensate focus’-sessie thuis bij de volgende afspraak zeggen dat de streelopdracht niet gelukt is, omdat ze wél seks hebben gehad … (lacht) Zo zie je: het strelen heeft hun intimiteit aangewakkerd én ze zijn er daardoor in geslaagd om opnieuw met elkaar te vrijen. Anderen houden zich dan netjes aan de regels tot we een volgende opdracht voor hen hebben. Een duidelijk kader en afspraken maken kan dus wel ­helpen, maar dat hoeft niet voor iedereen.”

Genitale massage kan zelfs óók sensate-focused zijn. ­Michelle Hufkens: “Op die manier leer je om los te komen van het idee van voorspel. Heel veel koppels zijn het gewoon om elkaar op een bepaalde manier genitaal te stimuleren. Binnen het kader van een zintuigprikkelende, mindfull massage is dat net anders. Je moet vertragen en er anders naar kijken. De genitale zone is daarbij een deel van het lichaam dat ook aandacht nodig heeft, liefdevolle aanraking en zelfs dieptemassage.” 

“Als je een ‘gewone’ massage krijgt, en geen tantrische bijvoorbeeld, dan worden onze borsten standaard overgeslagen. Maar je kan borsten op twee manieren bekijken: als erogene zone, maar ook als een zone waar spanning op zit en die zorg nodig heeft. Ook in onze heupen en onze bekkenbodem slaan we heel veel spanning op. Een massage kan heel veel spanning wegnemen. Bij een aantal mensen blijkt het zelfs erectiestoornissen of een vaginistische reflex te verhelpen, net omdat je vertraagt en elkaar de tijd geeft.” 

“Er is geen doel om opgewonden te worden. Het is alleen maar het verzorgen, het koesteren van, net zoals bij de rest van het lichaam. ‘Sensate focus’-massage is opmerkelijk ­helend, zowel voor mannen als voor vrouwen.”

Hoe begin je eraan?

Er zijn drie fasen in ‘sensate focus’-massage. Je kan gedurende een paar sessies in dezelfde fase blijven, of je kan meteen verder gaan. Zolang het voor jullie maar goed voelt.

Vooraf: creëer een gepast kader

Het is goed om vooraf met z’n tweetjes af te spreken wanneer en hoe je je massage plant. Een sensuele sfeer vraagt om een rustige omgeving. Geen kans op slagen als er een peuter begint te huilen of een puber roept om een oplaadkabel. Verder is alles wat de zintuigen kan stimuleren toegelaten: zachte kussens, kaarsen en muziek, liefst zonder overheersend ritme. Zorg dat er een aangename temperatuur en geur is, zonder te overdrijven. Massageolie voor het lichaam is handig, maar hoeft niet. Gebruik zuivere oliën, bij voorkeur kokosolie, amandel-, sesam-, druivenpit- of zelfs olijfolie. Al kan een gewone bodymilk ook. Geurende olie is trouwens zeker af te raden in de buurt van de genitaliën. Daar is een beetje glijmiddel op siliconenbasis het meest geschikt.

Eerste fase: zonder genitale aanraking

Tijdens deze fase moet de gever het lichaam van de andere verkennen en daarbij de erogene zones zoals borsten en genitaliën vermijden. De ontvanger moet zich concentreren op ontspannen en genieten van de sensatie van het aangeraakt worden. Een paar tips voor de gever …

• Varieer de druk van je aanrakingen. Op sommige plaatsen moet je steviger drukken. Op andere plekken laat je je hand zachtjes over het lichaam van je partner glijden.

• Begin met de delen van het lichaam van je partner die meestal zichtbaar zijn, zoals de handen, armen en hoofdhuid. Ga dan langzaam naar de andere delen en pas later naar de meer intieme delen van het lichaam, zoals de ­billen en de binnenkant van de dijen.

• Wissel af tussen het gebruik van je hele hand en alleen de toppen van je vingers.

Tweede fase: met genitale aanraking

Hoewel je in deze fase de erogene zones van je partner mag aanraken, zijn zoenen en seks nog steeds verboden terrein. De nadruk ligt nog steeds op sensualiteit in plaats van seksualiteit. Je mag niet actief proberen om je partner op te winden. Als je de ontvanger bent, kan je nu je hand op de hand van de gever leggen om subtiele voorkeuren aan te geven. Zo kan je non-verbaal communiceren over waar je graag aangeraakt wil worden. Een paar tips voor de gever …

• Verlies de hele ervaring van het aanraken niet uit het oog door je te richten op de intieme zones. Onthoud dat het de bedoeling is dat je die lichtjes aanraakt, niet dat je ze stimuleert.

• De ontvanger kan beginnen met het gezicht naar beneden, zodat de gever aangemoedigd wordt om zich eerst op andere lichaamsdelen te concentreren.

• Als iemand zo opgewonden raakt dat een orgasme kan volgen, dan is het goed om het orgasme te laten gebeuren.

Derde fase: met seks

In de laatste fase van de ‘sensate focus’-massage kan je de sessie beëindigen door te vrijen met elkaar. Nogmaals: je spreekt af of je voelt samen aan of het kan of niet. Tijdens deze fase kan de ontvanger een actievere rol nemen. Naast het leiden van de hand van de gever kan de ontvanger meer bewegen en de aanraking van de gever actief beantwoorden. Beleef het traag en even gefocust als de massage zelf. En vergeet niet: er is geen doel, alleen gevoel.