Microcheating is het nieuwe vreemdgaan, waarschuwt relatietherapeut Chloé De Bie: “Digitalisering maakt overspel makkelijker”

Ook al zitten we veel vaker met onze partner tussen vier muren, toch is ontrouw nog nooit zo makkelijk en aantrekkelijk geweest. Met dank aan de toegenomen digitalisering, zegt relatietherapeut Chloé De Bie. “Door de komst van internet en social media zijn de grenzen van overspel vervaagd. Er zijn meer mogelijkheden, het gevaar is groter.” Ze legt uit waarom mensen überhaupt een scheve schaats rijden én hoe je als koppel kunt omgaan met de digitale verleidingen. 

We waren nog nooit zo digitaal als het voorbije jaar. Voor het werk zaten we op Zoom, we ontspanden met Netflix, familiebanden werden versterkt via WhatsApp. Via Kik en Instagram werden er allerhande bedenkelijke conversaties gestart en filmpjes gedeeld. We hebben ons uiteraard niet te moeien met de seksuele beleving van anderen, noch met de spelregels die andere koppels in hun relatie hanteren. Maar de Eveline-saga startte behalve een mediaspektakel ook het debat rond ontrouw. En dat maakt het een interessante casus, eigen aan het tijdperk waarin we leven. Want terwijl sexting buiten de relatie om voor de ene vrouw een reden is om stante pede haar advocaat te bellen, wordt het door de andere achteloos weggewuifd met: ‘Boys will be boys.’ 

Dat je partner met een ander niets te zoeken heeft tussen de lakens van een smoezelige hotelkamer, daar is over het algemeen weinig discussie over, maar verder zijn de grenzen rond ontrouw alsmaar vager geworden, zo vertelt ook relatietherapeut en seksuoloog Chloé De Bie.

Definieer de spelregels

Chloé De Bie: “De meeste koppels kiezen nog altijd voor een monogame relatie waarin beide partners verwachten dat de andere partij hen seksueel en emotioneel trouw blijft. Gebeurt dat niet? Dan is er sprake van een vertrouwensbreuk. Maar een duidelijke definitie van ontrouw bestaat eigenlijk niet. We gaan er vaak blindelings van uit dat onze partner het begrip op dezelfde manier invult. Toch hoef je maar één aflevering van Temptation Island te zien om te weten dat overspel voor iedereen iets anders betekent. Voor de één is diep in iemands ogen kijken al een brug te ver, voor de ander ligt de grens bij het delen van een bed.”

“Uit onderzoek blijkt dat mannen het vooral moeilijk hebben met seksueel overspel, terwijl vrouwen het vooral niet oké vinden dat hun partner zich emotioneel openstelt voor een ander. Een universele definitie is dus een onmogelijke opgave, maar ook voor onszelf wordt het steeds moeilijker om overspel af te lijnen. Hoewel het concept ontrouw net zo oud is als monogamie zelf, moest je vroeger tenminste nog je huis verlaten, wilde je ‘op een ander gaan’. Door de komst van internet en social media zijn de grenzen van overspel vervaagd. Er zijn meer mogelijkheden, er is meer verleiding, het gevaar is groter. Praten over wat kan én wat niet kan in jouw relatie is nog nooit zo belangrijk  geweest. Zorg dat je partner wéét wat de regels zijn binnen jullie relatie.”

Het lijkt onschuldig

“Sexting is voor de meeste koppels wel degelijk een vorm van bedrog, omdat we over het algemeen vertrekken vanuit het idee dat seksualiteit iets is dat alleen tussen partners kan. Microcheating daarentegen bevindt zich in een veel grijzere zone. Bij deze nieuwe vorm van ‘vreemdgaan’ draait het om onlineflirtgedrag. Er is dus geen sprake van lichamelijk of seksueel contact. Het gaat veelal om kleine acties die onschuldig lijken, of althans zo beginnen, maar tot grote problemen kunnen leiden.”

“Sociale media hebben het contact met anderen vereenvoudigd, wat positief is, maar het is eveneens een platform geworden waar overspel toegankelijk wordt gemaakt. Het begint bijvoorbeeld met het liken van een Instagramfoto, daarna volgt er een speels comment, vervolgens wordt het gesprek voortgezet via chat, waarna de sfeer alsmaar intiemer wordt. Of je komt een oude vlam tegen op Facebook, met wie het na wat heen-en-weergechat opnieuw lijkt te klikken. Het zijn situaties die alarmbellen doen afgaan, maar waar in theorie geen sprake is van overspel.”

“Kijk, het is heel makkelijk om microcheating voor jezelf goed te praten, want natuurlijk is er niets mis met iemand online een compliment geven of met oude herinneringen ophalen. Maar je moet jezelf wel enkele vragen durven te stellen: wat wil je bereiken met dit gedrag? En wees ook empathisch. Vraag jezelf af wat je ervan zou vinden, wanneer jouw partner dergelijk gedrag zou stellen. Als we eerlijk zijn, weten we het maar al te goed, wanneer we een grens zijn overgegaan. En het klinkt nogal Bijbels, maar als we meer zouden leven volgens het principe ‘doe een ander niet aan wat je niet zou willen dat iemand jou aandoet’, dan zou de wereld een mooiere plek zijn.”

De exit-affaire

“De reden waarom zowel mannen als vrouwen overspel plegen, heeft zelden iets met de andere partner te maken, maar is meestal een intrinsiek verlangen naar iets wat al een tijd gemist wordt”, zegt De Bie. “We gaan vreemd omdat we te weinig aan onszelf denken. Ontrouw komt anno 2021 vooral voor, omdat we alleen nog werken of voor ons gezin zorgen, onze passies opgeven en ons eigen geluk opzijschuiven. We missen vervolgens spanning, fun, bevestiging ...” 

“De vraag die je jezelf dus in een relatie moet stellen, is: doe ik genoeg voor mezelf om gelukkig te zijn? Als jij niet gelukkig bent, gaat het vaak slecht in je relatie. En als het slecht gaat in je relatie, ben je meer vatbaar voor ontrouw. Als je kwetsbaar bent en een laag zelfbeeld hebt én ook nog eens intimiteit mist, dan doet het deugd om aandacht te krijgen, en dan is het moeilijk om nee te zeggen. Terwijl je net dan aan je eigen relatie zou moeten werken. Zeker in coronatijden – waarin we onszelf nog meer wegcijferen en onze relaties nog meer uitgedaagd worden – ligt ontrouw op de loer.” 

“Denk niet dat overspel jou niet kan overkomen. Overspelige partners in therapie zeggen allemaal hetzelfde: ‘Ik had nooit gedacht dat ik in staat zou zijn om mijn partner te bedriegen.’ Volgens recente cijfers gaat een op de vier mannen en een op de vijf vrouwen vreemd. Als je dus even rondkijkt in je vriendenkring, wil dat zeggen dat om de drie mannen één man het heet onder zijn voeten krijgt. Dat is veel.” 

“In sommige gevallen is het overspel een exit-affaire. Eigenlijk wil diegene die vreemdgaat bewust of onbewust stoppen met de relatie, maar mist hij de moed om er een einde aan te maken. Hij wacht dus tot de boel ontploft, en eigenlijk was de liefde allang op. Pas op, ik zeg dit zonder overspel goed te keuren. Het is nooit geoorloofd om afspraken te breken en de ander te kwetsen, maar ik krijg in mijn praktijk zowel minnaars en minnaressen als mensen die vreemdgaan en mensen die bedrogen worden over de vloer. Ik krijg alle kanten te horen, en het gaat om zulke complexe situaties. Neem van mij aan: er zijn doorgaans geen slechteriken, er is vooral twijfel en verdriet.”

Vertellen en herstellen

“Wanneer je ontrouw bent, is het belangrijk om te beseffen dat er met ongelijke wapens wordt gestreden. Bij die nieuwe persoon is alles een ontdekking en niets weegt op tegen het gevoel om verliefd te zijn. Eigenlijk zou je die gevoelens moeten vergelijken met de beginjaren van je relatie, maar dat lukt ons niet meer. Op het moment dat emoties zo hard domineren, moet je rationeel nadenken over wat die ander jou meer te bieden heeft en over wat je mogelijk kwijtraakt. Moeilijk dus.” 

“Aan mensen die ontrouw zijn geef ik de raad om de regel van twee toe te passen: alles wat je met je minnaar of minnares doet, moet je eigenlijk ook met je partner doen. Pas dan kan je een min of meer eerlijke vergelijking maken. Nee, het is niet evident om in een slechte relatie de band te gaan versterken door leuke dingen te gaan doen. Maar dat is net de hamvraag: hoe graag wil je nog dat je relatie werkt? Moet je ontrouw altijd opbiechten? Ik begeef me op glad ijs, maar dat hangt van bepaalde factoren af. Wanneer jij een eenmalige scheve schaats hebt gereden en daar erg veel spijt van hebt, dan kan opbiechten meer kapotmaken dan nodig is.” 

“Wanneer je blijft vreemdgaan, dan is het geen kwestie of het ooit uitkomt, maar een kwestie wanneer het uitkomt. Weet dat het moeilijker is om je relatie te redden, als je partner het bedrog zelf ontdekt. Want het zijn niet de seks of de gesprekjes online die er zwaar op inhakken, maar wel het liegen en bedriegen. Het vertrouwen in de ander is weg. Wanneer je zelf ontdekt dat iemand je bedrogen heeft, dan is dat een nog ernstiger vertrouwensbreuk: wat vertelt mijn partner me nog allemaal niet?”

“Omgekeerd denken mensen die bedrogen zijn vaak dat ze de ander pas zullen vertrouwen, wanneer ze álles te weten komen: ‘Hoe vaak? Waar? Was hij/zij beter? ...’ Maar bij elke vraag die beantwoord wordt, komen er meer vragen. Bovendien werkt elke informatie die we krijgen als een film die we niet meer kunnen ‘ont-zien’. Te veel weten helpt paradoxaal genoeg niet om je partner meer te vertrouwen, integendeel. In het herstel van ontrouw zijn ook de volgende zaken cruciaal: het overspel moet stoppen, er moet spijt zijn en er moet gezocht worden naar een verklaring én naar een oplossing om een misstap in de toekomst te vermijden.”

Tekst: Astrid Van Der Schueren