Met haar ASMR-filmpjes vergaart Nanou (15) 1 miljoen volgers. Neuroloog: “Het geeft je een breinorgasme”

Nanou Philips (15) heeft meer dan 1 miljoen abonnees op haar YouTubekanaal. Wat ze doet? Wrijven over een wc-rol of tikken op haar tanden. En ASMR is niet de enige populaire vorm van geluidstherapie. Waarom het zo heilzaam is voor je hersenen en hoe je een ‘breinorgasme’ krijgt: een neuroloog licht toe. “Het is een tintelende sensatie vanaf je hoofd die zich kan uitstrekken tot je ruggengraat.”

Zacht gefluister, een mes dat door het vruchtvlees van een appelsien gaat, het tikken van nagels tegen een gsm-hoesje of het kraken van vershoudfolie. Op YouTube en sociale media bulkt het van de ASMR-video’s, waarbij zelfs de meest alledaagse huishoudelijke taak wordt verheven tot ontspannende audiokunst.

De term ASMR ontstond in 2007 en staat voor autonomous sensory meridian response, wat verwijst naar het gevoel dat veel mensen krijgen bij het horen van dergelijke geluiden. Iets waar deze Belgische influencer maar al te bekend mee is.

Nanou neemt allerlei geluiden op en reist zo de wereld rond: “Het voelt vaak onwezenlijk”

Vijftien jaar jong is ze, Nanou Philips uit Damme, en ze wordt door meer dan een miljoen mensen gevolgd op YouTube. Wereldwijd zijn mensen van alle leeftijden verknocht aan haar rustgevende ASMR-filmpjes. Dankzij haar onlinecarrière ruilde Nanou intussen zelfs het klassieke onderwijs in voor thuisonderwijs, om zo de wereld te kunnen rondreizen.

Nanou: “Enkele jaren geleden zag ik in de lijst met aanbevolen YouTubevideo’s een ASMR-filmpje. Ik kende het niet, maar was meteen gefascineerd. Het bracht me tot rust, en al snel beluisterde ik het elke avond voor het slapengaan.”

“Thuis tikte ik op allerlei voorwerpen en maakte ik opnames met mijn telefoon. Met behulp van mijn broer, die fotografie en film studeerde, plaatste ik vervolgens een eerste video op YouTube. De likes en views bleven maar binnenstromen – video na video. Een rollercoaster! Dat ten volle beseffen is moeilijk, het voelt vaak onwezenlijk.”

Voor haar ASMR-video’s volgt Nanou de feedback van fans en haar buikgevoel: ze produceert geluiden die ze zelf fijn vindt. Van wrijven over een ­wc-rol tot tikken op de tanden. Met op een gedeelde eerste plaats: wrijven met een make-upborstel over de microfoon en zachtjes tikken tegen de kaft van een boek. Ook nu ze zelf een heuse ASMR-ster is, blijft het haar avondritueel.

“Mijn broer is ook fan, maar de rest van het gezin wordt er zenuwachtig van. (lacht)” Haar tips voor de ultieme ASMR-ervaring? “Zorg dat je comfortabel ligt, in je bed of in de zetel. En gebruik zeker een hoofdtelefoon of oortjes: zo profiteer je optimaal van de geluiden die links en rechts binnenkomen.”

Meer info vind je op youtube.com/c/NanouASMR

Het geeft ons een breinorgasme?

De ene vindt het maar niks, de ander is er bijna verslaafd aan. Mensen gebruiken het om te ontspannen na een drukke werkdag of om de slaap sneller en beter te kunnen vatten. Waarom we zo verschillend kunnen reageren, is nog niet geweten, zegt neuroloog prof. dr. Steven Laureys.

“Maar wie overtuigd is van de heilzame effecten van ASMR spreekt meestal over een tintelende sensatie. Die begint aan de bovenkant van je hoofd en kan zich uitstrekken tot de nek en de ruggengraat.”

Wetenschappelijk onderzoek naar het fenomeen staat nog in de kinderschoenen, maar intussen is het effect onder onze hersenpan wel aangetoond. “Er is nog veel meer onderzoek nodig om te begrijpen wat er precies gebeurt, maar dat het relaxerend werkt staat vast”, zegt Laureys.

“Tijdens het bekijken van ASMR-video’s zien we op hersenscans veranderingen in de bewustzijnsnetwerken en de emotionele netwerken van ons brein. Die ontspannende ervaring kan je vergelijken met hypnose. Sommigen spreken ook van een breinorgasme. Dat is een complexe interactie in ons brein, waarbij emoties een grote rol spelen en er heel wat neurotransmitters aan te pas komen, zoals de belangrijke gelukshormonen dopamine, serotonine, endorfine en oxytocine.”

Het succes van de ASMR-video’s zit ’m in het repetitieve element en de tragere frequenties – zowel auditief als visueel. “In deze tijd, waar er toch heel veel van ons gevraagd wordt, zijn deze filmpjes een makkelijke methode om even afstand te nemen van alle prikkels en verwachtingen en ons even onder te dompelen in een andere wereld.”

Andere therapeutische geluiden

Binaural beats: het klinkt als iets buitenaards. De ervaring die de luistertechniek met zich meebrengt, is dan ook op zijn minst surrealistisch te noemen. Het is een auditieve illusie die ontstaat wanneer je naar verschillende tonen luistert, één in elk oor.

Als je bijvoorbeeld luistert naar een toon van 400 hertz in je linkeroor, en een toon van 440 hertz in je rechteroor, gaan je hersenen het interpreteren als één dreunende zoem van 40 hertz die zich ergens in je schedel bevindt. Een experimentele luistertechniek die daar heel erg sterk op lijkt, is 8D-audio. De muziek is zo gemixt dat het lijkt alsof de melodie je aan alle kanten omringt.

Soundbath

Robert Downey Jr., Charlize Theron, Gwyneth Paltrow en Kendall Jenner: heel wat beroemdheden doen een beroep op een soundbath of soundhealing om te ontstressen. Maar nieuw is jezelf onderdompelen in een ‘bad van geluid’ niet.

De meditatievorm kende zo’n tweeduizend jaar geleden al zijn oorsprong in Tibet. Op je rug en met je ogen dicht laat je de ritmische klanken en trillingen van klankschalen tot je doordringen. Ook filosofen Plato en Aristoteles waren er beiden van overtuigd dat muziek de ziel en de emoties kan beïnvloeden. Onze redactrice Kato ondervond aan den lijve, bij de meditatiestudio Mind Collective, hoe dat werkt. “Ik sta versteld van het effect.

“Ik hou zelf niet zo van de term soundhealing”, zegt prof. dr. Laureys. “Heling betekent dat je ziek bent, en als je ziek bent heb je in de eerste plaats nood aan een professionele zorgverlener. Dat begrip kan misleiden, waardoor zieke mensen soms levensbelangrijke tijd verliezen.”

“Wel klopt het dat klanken zoals de Tibetaanse gong een rustgevend effect hebben op mensen. Meer specifiek beïnvloeden de geluiden van de gong je ademhalingsritme en hartslag. Je wordt langzaamaan rustiger, tot je zo ontspannen bent dat je het kan vergelijken met diepe meditatie of hypnose.”
Witte, roze en bruine ruis

Een constant, monotoon geluid, zoals een airco die zachtjes zoemt of het geluid van je stofzuiger. White noise is de meest bekende vorm van ruis, maar wist je dat er ook brown noise en pink noise bestaat? De bruine ruis is wat lager, dieper en zachter dan de witte variant.

Bij roze ruis is er een mix tussen hoge en lage frequenties. Groot zijn de verschillen dus niet, en ze zouden alle drie hetzelfde effect hebben. Het werkt als een soort ‘geluidsdeken’ en vermindert auditieve prikkels – van gekeuvel tussen collega’s tot plotse herrie – zodat je brein minder afgeleid wordt. Je kan je beter concentreren of beter de slaap vatten.

Twee jaar geleden onderzochten Amerikaanse wetenschappers de positieve effecten van witte ruis op onze nachtrust, maar onder andere een factcheck van gezondheidenwetenschap.be wijst erop dat er aanvullend onderzoek nodig is om de effecten van ruis op onze slaapkwaliteit in kaart te brengen.

“Laat dat je niet tegenhouden om het eens uit te proberen”, zegt prof. dr. Laureys. “De een verkiest klassieke muziek, de ander een kabbelend beekje, nog een ander ruis. Ik heb een collega die naar heavy metal luistert. (lacht)”

“Het is uiteraard niet alleen geluid dat magischerwijs je concentratie zal opkrikken, je eigen motivatie blijft het allerbelangrijkst. Maar het is een compleet onschadelijk hulpmiddel, dat voor sommigen echt een verschil maakt. Zo schrijven we het geregeld voor bij mensen die last hebben van oorsuizen.”

Knoop ook dit in je oren: “Die ene magische frequentie bestaat niet”

Belgen zijn nog steeds kampioen in het slikken van kalmerings- en slaappillen. Net daarom zijn deze auditieve trends zo interessant, zegt prof. dr. ­Laureys. Toch wil de neuroloog enkele kanttekeningen maken. “Die ene magische frequentie bestaat niet: of we affiniteit voelen met een bepaalde auditieve trend hangt heel sterk af van onze persoonlijke voorkeur, onze emoties en behoeften. Ze zijn bovendien geen vervanging voor andere medische behandelingen.”

We zoeken vandaag de dag vaak naar quick fixes, maar die zijn dus een illusie. “Deze methoden zijn redelijk passief en dus handig te implementeren in je leven, maar ik heb nog liever dat mensen een meer centrale en actieve rol invullen. De kracht zit ’m net in het complementaire. Dat je niet alleen de oren spitst, maar intussen bijvoorbeeld ook mediteert, waardoor je de oefening actief verbreedt.”